‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Elektronisch stemmen
Er is altijd gedoe rondom stemmen. Vaak nog voordat iemand maar een stem heeft uitgebracht wordt de uitslag al in twijfel getrokken. Uiteraard om verwarring te zaaien en eigenlijk de democratie te kakken te zetten. En wat ook heel jammer is dat tegenstellingen uitvergroot worden en veelal de stem die wordt uitgebracht geen stem ergens vóór, maar tegen is.
Proteststemmen en populisten winnen terrein. Helaas zijn deze -vaak één-issue-partijen- niet erg constructief en zetten de verhoudingen op een paar punten op scherp, maar hebben verder geen idee waar het in Den Haag, Den Bosch of Dongen om gaat. Vaak schiet zo’n partij als een paddenstoel uit de grond. Vaak draait het om één man of vrouw, die als stemmenkanon heeft gefungeerd. Dan is het maar de vraag of alle kandidaten achter zo’n blijkbaar charismatisch figuur, eigenlijk wel hetzelfde denken. Er is geen partij-DNA, zoals bij de gevestigde partijen. Ervaringen over deze snelle groeiers zijn ronduit slecht. Het slechtste voorbeeld is het Forum voor Democratie, die met 12 zetels in de Eerste Kamer kwamen, maar nu – na 4 jaar- nog maar één vertegenwoordiger hebben zitten. Ze komen nu uit op 2 zetels en de euforie was enorm bij Baudet in zijn overwinningstoespraak, omdat ze qua zetelaantal waren verdubbeld (?)
Zo lust ik ze ook wel. Maar ook de LPF destijds en de partij van Wilders overkwamen leegloop. Gelukszoekers en duistere figuren – meestal met macht- mengen zich via de populisten in het politieke spel. Bij gebrek aan onderlinge eenheid valt zo’n partij binnen no time weer uit elkaar. In een land, provincie of gemeente koopt men niets voor dit interne gekonkel. De problemen en vraagstukken stapelen zich op en men zou zich hierin moeten verdiepen. In plaats van oplossingen te omarmen blijft men maar tegen stemmen. Onze kiezers laten zich te vaak door onderbuikgevoelens leiden. Erger is dat bij zo’n verkiezing nog een substantieel deel van de mensen die mogen kiezen zich nooit laten zien. Deze verdiepen zich niet eens in wat ze eigenlijk willen, want het maakt toch allemaal niets uit, volgens hen. Wee je gebeente als er een politiek besluit genomen wordt dat ze wel raakt. Dan hebben zíj́ het gedaan. Deugt er allemaal niks van in Den Haag, Den Bosch of Dongen. Om somber van te worden. Een stevig stuk aansprekend staatsinrichting-onderwijs zou wellicht kunnen helpen. Men beseft niet dat als we zo doorgaan we belanden in autocratische dictaturen.
En bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten worden ook nog eens de Waterschappen gekozen, dus het is een dubbele stemming. Maar eigenlijk kiezen we voor de Eerste Kamer, die in het politieke spel een hoe langer hoe grotere rol krijgt, terwijl ze die volgens hun taakstelling eigenlijk niet zou moeten hebben. De senatoren in de provincie kiezen de Eerste Kamer, maar als de politieke lading zo groot blijkt te zijn, zou ik als kiezer deze rechtstreeks willen kiezen. Dat is een stuk democratischer.
En dan nog het stemmen zelf. Ik ben de afgelopen verkiezingen stembureaulid geweest. Op zich een leuke bijdrage aan de maatschappij. In een plaatselijk stemlokaal kom je de gehele dag mensen tegen, waarvan je er stiekem meer kent dan je zou verwachten. Altijd leuk om ook nog even een praatje te maken. Dit is de derde keer dat ik vrijwilliger ben rondom het stemmen. De eerste keer als teller in Coronatijd, de tweede keer als stembureaulid en deze keer ook weer op het stembureau. Nu op de Vlinderboom in West 2. Je weet dat het een lange dag gaat worden. Je bent immers als stembureaulid tussen 7 uur ’s morgens en 9 uur ’s avonds het stemproces aan het begeleiden. Dat is een lange zit van 14 uur. Je moet vooraf een e-learning cursusje doen en een examen. Je krijgt er wel een paar centen voor, echter: vakkenvullen in de supermarkt is daarbij vet betaald. En na zo’n hele dag mensen ontvangen en administratieve handelingen verrichten moet er ook nog geteld worden. De bedoeling is dat je als stembureaulid meetelt.
Stemmen doen we inmiddels alweer sinds tientallen jaren op papier. Het aantal lijsten en kandidaten neemt telkens toe, dus de stembiljetten worden hoe langer hoe groter. Dit jaar introduceerde men een nieuwe telmethode, de Craftmethode, waarbij niet de mensen, maar de formulieren zich naar de stapels verschoven. Controletechnisch gezien wel een betere methode omdat het meerogen-principe sterker wordt gehanteerd, maar ik had niet het idee dat het sneller ging. Je moest eerst splitsen in even en oneven lijstnummers. Daarna de stapel weer door je handen om ze te splitsen op het feitelijke lijstnummer. De laagste nummers – veelal de lijsten met de meeste kiezers- dicht bij de verdeler, die in het midden zit. Bij even nummers bijv. links 2,6,10 en rechts 4,8,12. Lijsten met hogere cijfers worden op één stapel gelegd en later uitgesplitst.
Maar bij deze verkiezingen was lijst 15 ineens veruit de grootste. Gelukkig hadden we dit al gezien bij het splitsen van even en oneven, dus hadden we de stapel van dit lijstnummer dicht bij de verdeler geplaatst. En dan moet het aantal stemmen samen ook nog gelijk zijn aan het aantal stempassen. Vervolgens per partij nog uitsplitsen per kandidaat. Onze stembureauvoorzitter leverde zijn stapels pas in om 5:45 uur de volgende dag in na een werkdag van 24 uur (!) Onmenselijk. Toen bleek dat het echt nachtwerk zou gaan worden heeft hij nog gevraagd of we de volgende dag niet verder mochten tellen. Er waren tellers die afspraken hadden de volgende dag of vreselijk vermoeid waren. Nee, dat was niet de bedoeling kwam er als antwoord van de leiding: doortellen.
We leven in 2023. In 1978 hebben we in Dongen een elektronische stemcomputer in gebruik genomen. De uitslag sindsdien van de verkiezingen was meestal al voor 10 uur bekend. Dan kon je dezelfde avond op het gemeentehuis de overwinning vieren of het verdriet verdrinken. Omdat men de techniek niet vertrouwde heeft men later besloten om elektronisch stemmen maar weer af te schaffen. Met de telling van papieren stembiljetten zo groot als kranten en dubbele verkiezingen zoals dit nu gaat, is er geen sprake van dat dit handmatige proces nauwkeuriger is. We matten de bejaarde vrijwilligers af en gaan ervanuit dat er dan geen fouten worden gemaakt. We vertrouwen zonder gêne de elektronica wel als het gaat over onze gezondheid en geld, maar bij verkiezingen ligt dat dan anders? Ook geld en gezondheid zijn super privacygevoelig. We zijn een zeer technisch vaardig land, we bouwen de meest geavanceerde machines ter wereld, maar we vertrouwen er niet op dat onze stem zonder fraude elektronisch kan worden uitgebracht. Belachelijk. Waarom kan dit in andere landen wel?
Ik wil de volgende keer best wel weer in een stembureau als lid functioneren, graag zelfs, maar tellen van stemmen ga ik uit principe niet meer doen. We moeten er eens mee ophouden om de vooruitgang tegen te werken en alleen maar te wantrouwen. Daar schiet niemand iets mee op.
