‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen
Roken in de tijd
Al een tijdje ben ik bezig met het digitaliseren van van alles en nog wat. Voornamelijk foto’s en negatieven. Begonnen met mijn eigen verzameling, via de verzameling van het museum, ben ik nu voor de heemkundekring aan de slag. Het is een ware zoektocht om vast te stellen waar je naar kijkt op zo’n gescande foto. Vele gebeurtenissen zijn in de vergetelheid geraakt en het zal een enorme klus worden om hier enige structuur in te gaan vinden. De bronnen zijn niet of nauwelijks gedocumenteerd. Maar mijn nieuwsgierigheid wint het van de vraag of het allemaal wel zo zinvol is. Ik ben een grote voorstander om het verleden te koesteren en te documenteren. Niet om te concluderen dat alles beter was, maar vooral om ervan te leren, zodat we wat gefundeerd de toekomst tegemoet kunnen treden.
Bovendien is het ook grappig om te zien hoe snel de wereld in een paar decennia verandert. Neem nu het roken. In de foto’s uit de jaren 80 zie ik nog overal asbakken staan en mensen binnen, in volle ruimtes, vrolijk aan een sigaret zitten trekken. Je ziet bijvoorbeeld in ons gemeenschapshuis de Cammeleur een rij met stoelen met mensen, waarvan de helft vrolijk zit te paffen. Ondenkbaar nu. Feitelijk lijkt het er nu op dat niemand meer rookt en al zeker niet in openbare gebouwen. Ook niet in woonhuizen. Bijna alle rokende bewoners van een huis worden verbannen naar buiten of een balkon als de verslaving weer toeslaat. In de vrijwilligersorganisaties waar ik werk gaat het nu over minder dan 3% van de mensen die nog rookt. Maar dan heb ik het wel over gemiddeld 70 plussers. Veel van deze mensen hebben jaren gerookt en zijn op latere leeftijd – het verstand komt met de jaren- ermee gestopt. Ik ben nooit begonnen en was de enige uitzondering in mijn familie destijds.
In 2018 heb ik in een column al eens gepleit om vanaf een bepaalde jonge leeftijd alles rondom sigaretten en tabak te verbieden en ook daarop te handhaven. Een
idee dat nu in Groot Britannië wordt doorgevoerd. Het probleem is namelijk dat er nog steeds grote aantallen jonge mensen gaan vapen of roken en het met orthodoxe mmiddelen niet lukt om ze te hoeden voor nicotineverslaving. Vroeger waren sigaretten ook al wel duur, maar nu kosten ze al meer dan een halve euro per stuk. Ondanks dat, let het een deel van de jeugd niet om toch te gaan roken. Gevolg is dat het ook hoe langer hoe interessanter wordt illegale sigaretten te produceren of te verschalken. De kosten van rookwaar zitten voornamelijk in de accijns. Al die accijns die wordt geïnd zou ruim voldoende moeten zijn om succesvolle campagnes te financieren die rokers ontmoedigen. Maar dat geld gaat naar de algemene middelen in Den Haag om gaten in de begroting te dichten. Er ontstaat dus een financieel probleem als de rokers plotseling op zouden houden. Dat remt echte maatregelen.
Aanvankelijk is de anti-rooklobby gestart door mensen die last hadden van rokers. Vroeger stonden bijvoorbeeld cafés blauw van de rook en stonken je kleren een uur in de wind als je een avondje was wezen stappen. Ondanks al de protesten van vooral de horeca is – via de inmiddels ook weer verdwenen rookruimtes- er nu een zo goed als rookvrije horeca. Dat alle kroegen failliet zouden gaan als er niet meer gerookt mocht worden, bleek onzin. De horecasector is nog steeds volop levend. Nu het aantal plekken waar gerookt mag worden hoe langer hoe kleiner wordt, wordt nu naar de roker zelf gekeken. Nu de buurman er geen last meer van heeft, kost de roker de maatschappij veel geld, omdat die een grote kans maakt langdurig ernstig ziek te worden. De kosten van de gezondheidszorg zijn al mega groot en een ongezonde levensstijl -zoals het roken- is daarvan een belangrijke oorzaak. De anti rook campagne richt zich hoe langer hoe meer op deze toenemende kosten.
De rokers zelf vinden deze aantijgingen betuttelend. Ze mogen toch zelf wel uitmaken waar ze hun geld aan uitgeven en wat ze doen. Als ze niet verslaafd
zouden zijn hebben ze een punt. Maar als niet verslaafde en ook niet-roker zie ik objectief alleen de negatieve gevolgen van roken: je moet je afzonderen om het te
doen, het kost een vermogen, het terroriseert je gezondheid, je stinkt uit je bek en je wordt hoe langer hoe meer een sociale outcast. Genoeg redenen om er acuut mee te stoppen zou ik zeggen. Maar logica speelt bij verslaving echter geen rol. Alle logische en nuchtere adviezen gaan letterlijk in rook op. Een verslaving afbouwen vraagt om een ijzeren discipline. Gezien de toekomstperspectieven van de jeugd is het maar de vraag of men van de verslaving af wil. En daarbij is het roken maar één van de problemen.
