‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen
Eindigheid
Er zijn maar weinig dingen waarover we zekerheid hebben. Eén ervan is dat we overlijden. We worden op de wereld gedumpt en één ding is onvermijdelijk: eens gaan we dood. Het einde gaat met een klap, in berusting of in strijd. De plotselinge dood geeft een schokeffect. De ene dag zit de persoon nog gewoon tegenover je koffie te drinken en de volgende dag is hij of zij er niet meer. Het is onwerkelijk en bezorgt de omgeving in een moderne tijd heel veel werk. Afgezien van alle emotionele kwesties moeten de naasten direct gaan handelen. De e-mails en telefoontjes gaan nog gewoon door, omdat het bericht zo kort erna niet is doorgedrongen. En vaak zijn mensen die plotseling overlijden helemaal niet bezig geweest met de dood. Zeker als ze niet erg gestructureerd leven, worden zaken rondom de dood gemeden, niet gedeeld of is er zelfs niets geregeld.
Het is een hele toer om bij de gegevens te komen van de overledene. Alles is digitaal en weggestopt achter usernames, passwords, twee factor authenticatie en biometrische herkenning. Zonder een lijst met allerlei inloggegevens of toegang tot een passwordmanager is dit haast een onmogelijke klus. En het wordt er niet simpeler op. Vaak hebben mensen wel de intentie om alle gegevens over zichzelf te ordenen, maar in de waan van de dag wordt dit vergeten. Niet iedereen heeft die gave voor structuur. En vaak ziet men ook niet direct een aanleiding om dit te regelen. Je bent immers gezond en nog van plan om decennia in het leven te staan. Tot het moment dat plotseling magere Hein komt, het dus te laat is en je omgeving zich hiermee moet gaan bezighouden.
Elk jaar neem ik me zo aan het einde van het jaar voor om mijn eigen gegevens beter te gaan ordenen. Niet alleen vanwege een mogelijke calamiteit rond mezelf, maar ook omdat in onze digitale wereld de bedreigingen steeds groter worden. En telkens is er een aanzet, maar ga ik niet tot het gaatje. Nu ben ik me daar nog wel van bewust, maar als je wat zorgelozer in het leven staat denk je hier helemaal niet aan. Ook in onze opvoeding en opleiding zou hier veel meer aandacht voor moeten zijn.
Bij een dood als gevolg van een strijd tegen een ziekte, die de persoon maar niet wil opgeven, speelt dit ook wel, al ziet de omgeving het einde wel naderen en speculeren daarom mogelijk al wel op het naderende afscheid en de consequenties. Anders is het meestal als de persoon in kwestie zelf al bewust is van het feit dat het einde naderend is. Vaak regelen zij al zaken vooraf en ontlasten ze daarmee hun omgeving. Voor iedereen zou dit het beste zijn. Maar ook dit is niet ieder gegeven.
De dood is het absolute einde, maar er zijn ook nog wel een groot aantal fasen in het leven waar ook een einde aan komt en niet meer terugkomen. Denk daarbij aan je schooltijd, de tijd met je ouders, relaties en zeker als je ouder wordt bezigheden als hobby’s en werk. Ik ben inmiddels van een leeftijd dat het betaalde werk achter mij ligt. Er valt wel degelijk een gat. Het werk op zich is nog het minste wat echt verloren is gegaan. Vooral het gemis van collega’s weegt best zwaar. Als je nog met ze in contact wil treden moet je actief stappen ondernemen. Dat gebeurt dan ook nog wel -zeker in het begin- , maar als je elkaar dan na een lange tijd weer eens tegenkomt is de vervreemding toch ingezet. Bovendien overlijden ook mensen in je omgeving. Als lid van de gepensioneerden vereniging van mijn werk krijg ik meer overlijdensberichten dan nieuwsbrieven en langzaam lijkt je omgeving uit te faden.
Met hobby’s en vrijwilligerswerk voel je ook dat het eindig gaat worden als je ouder wordt. Niet dat je nu al van alles afbouwt, maar soms denk je toch: wil en kan ik dit nog over 5 jaar? Dus ga je bij het werk waar continuïteit speelt alvast een beetje rondkijken of begin je al met delegeren waar mogelijk. Je wilt tenslotte niet dat er een puinhoop achterblijft als je zou wegvallen. Als je niet uitkijkt blijft eenzaamheid over. Want zolang je nog overal bij betrokken bent voel je jezelf nuttig en is het leven zinvol. Is dat ook als je alles de rug hebt toegekeerd en je dagen slijt in een opeenvolging van dagen in dezelfde saaie sleur zonder doel?
Vaak zouden mensen ervoor tekenen als je dit gezond en niet geheel onbemiddeld kan doen. Je kunt dan met je partner lekker reizen, uitgaan en doen waar je zin in hebt. Ze vergeten dat het je vaak aan conditie ontbreekt om dit allemaal nog te doen; en ook de motivatie is een ding. Zeker als de problemen in de wereld er niet kleiner op worden voel je je bezwaard om een beetje zorgeloos de wereld te ontdekken. Tegen het einde van je leven kom je hoe langer hoe verder van wat-er-te-doen-is te staan en ben je er ook van bewust. Je bent slechts een tijdelijk radertje in de machine geweest en dat nu vervangen gaat worden. Is dat erg? Nee, je wist al in je jeugd dat het ooit afgelopen zou zijn. En als je in de situatie bent geweest dat je leven redelijk gelukkig en probleemloos is verlopen dan kun je eigenlijk niet anders dan tevreden zijn.
