Dit bericht is ingezonden
Koos Aarts grondlegger van de Eerste Nederlandsche Automobiel Fabriek ‘Neerlandia’
Een eeuw geleden woonde J.G. (Koos) Aarts (1864 – 1929), een vermaarde techniekpionier, in Dongen. Hij was lederproducent, maar vooral ook uitvinder. Aarts gebruikte als één van de eerste Dongenaren elektriciteit als krachtbron voor de lederfabricage. Al in 1899 fabriceerde hij auto’s. Dat is slechts drie jaar nadat de eerste auto tot de Nederlandse wegen werd toegelaten. Onder leiding van Franse ingenieurs ging de Eerste Nederlandsche Automobiel Fabriek ‘Neerlandia’ van start. De werkplaats bevond zich waarschijnlijk naast zijn eigen bedrijf en woning “Villa Langendonk” aan de Donge. Daar bevond zich ook een omvangrijk laboratorium.
In 1900 verwierf Aarts een rijvergunning voor een door hemzelf geproduceerde automobiel. Door onderlinge onenigheid zijn er slechts enkele voertuigen geproduceerd. Wel vervaardigde Aarts motoren in eigen beheer. Daarnaast richtte hij een “Maatschappij op tot Exploitatie van Automobieldiensten in Nederland” op, die de eerste autobusdienst tussen Waspik, Dongen en het treinstation in Rijen verzorgde. Op 5 maart 1900 verkreeg deze Maatschappij toestemming voor het berijden van de Rijkswegen.
Na 1900 startte zijn medewerker Marinus Entrop (1874 – 1962) een eigen bedrijf dat fietsen produceerde in ’s Gravenmoer. In 1909 produceerde Entrop vier zogenaamde Tricars: een kruising tussen een motorfiets en een auto. Deze wagens werden voor 1.700 gulden (nu: € 42.521) verkocht. Ook bouwde Entrop zo’n 1700 fietsen en één dubbeldekker op een vrachtwagenchassis. Hiermee begon hij een autobusdienst, maar er vond geen verdere voertuigenfabricage plaats. Waarschijnlijk waren zijn auto’s veel te duur.
Naast de autofabricage was Aarts in 1897 betrokken bij het opzetten van een stoomtramlijn tussen Tilburg en Dongen. In datzelfde jaar was hij ook actief bij de lijm- en gelatinefabriek in Dongen. Na 1900 was Koos Aarts de grondlegger van ‘The General Carbonalpha Company’, dat een nieuw procedé voor de watergasproductie ontwikkelde. Dit werd onder meer in Amsterdam toegepast.
Aarts ligt begraven naast de Calvarieberg op de oude begraafplaats in Dongen. Een verzoek tot het oprichten van een monument ter herinnering aan deze autopionier ligt al vele maanden voor bij het College van Burgemeester en Wethouders in Dongen. Ook is er reeds een borstbeeld gemaakt door beeldhouwer Maarten Koreman uit Breda. De kosten van een monument voor Koos Aarts bedragen 13.000 Euro. Met zo’n monument wordt het ondernemerschap in Dongen duurzaam op de toeristische kaart gezet.
Lucas van der Hoeven – initiatiefnemer.
