In zijn column beschouwt natuurmens Peter Verschure op zijn kenmerkende manier de zaken met een groene bril.
Kerk of kerkuil in Dongen…allebei gevlogen?
Van oudsher is de kerkuil de meeste trouwe parochiaan hier in ons dorp. Zelfs als een kerk tot ruïne vervallen is, zoals de Oude Kerk in de Kerkstraat, blijft de uil hem nog steeds dagelijks bezoeken. Want daar boven in de toren is hij geboren, daar ligt zijn DNA en ook dat van generaties voor hem. En bij voldoende eierproductie ook voor zijn nazaten. Om hen die mogelijkheden te verschaffen hebben wij, van de uilengroep van Ken en Geniet, al meer dan 25 jaar uilenkasten in en rond Dongen geplaatst. Want ook bij meneer de uil was er sprake van een enorm woningtekort voor jonge starters. Wij bouwen geen luxe woningen in ivoren torens; dus niks geïsoleerd…geen A+ certificaat…en geen warmtepomp, maar gewoon een houten kist van 60 bij 40 bij 40 cm, aangeboden door Brabants Landschap. De voordeur is meteen ook achterdeur dus een opening van 18 bij 18 cm waar een pijp aanzit die als gang dienst doet. Ze komen dus letterlijk ‘de kast uit’…en gaan dus ook regelmatig ‘de pijp uit’…niks is hen vreemd.
Wat ze wel hebben is een prachtig blijvend vrij uitzicht op een A locatie, en een energieneutrale woonplek…dus nul op de meter, hypotheekvrij en geen last van geluidshinder. Zelfs van de galmende kerkklokken krijgt hij geen koppijn, want hij is voorzien van afsluitbare oorkleppen, die hij naar behoefte kan gebruiken als hij niks wil horen (om jaloers op te worden). Misschien een idee om onze oogkleppen, die we soms op hebben ook maar in te ruilen voor oorkleppen.
Hij wordt, vind ik, wel een beetje ondergewaardeerd, die meneer de uil. Hij is immers niet alleen een nachtbraker, maar vooral een nachtwerker, want terwijl wij zijn ‘uiltje knappen’ heeft hij altijd nachtdienst, de stakker. Sinds we terecht geen muizenvergif meer mogen gebruiken – omdat de uil en onze (huis)dieren die vergiftigde kadavers dan opeten, en dan anders ook het loodje leggen – heeft de uil het beredruk. Zijn functie is dus om Dongen te verlossen van het muizengespuis…maar als hij geen kerktorens meer heeft om te bewonen, krijgt hij straks ook het predicaat ‘functie elders’. mee. En dan hebben wij ook snel geen ‘actieve herinnering’ meer aan hem. We lopen dan zelf in die (muizen)val.
Ieder jaar beklimmen we met onze twaalfkoppige vrijwilligersgroep de ladders in torens, schuren, molens en boerderijen. Dat doen we al meer dan 20 jaar om de uilen stiekem in hun privé leven te begluren, want hoe meer we weten van hun gedrag, hoe beter we hen kunnen beschermen. In groepjes van twee maken we de kasten schoon. Dat gebeurt meestal met klimharnas en een vast ankerpunt, want we willen niet naar beneden stuiteren. We vinden van alles, veel braakballen, eierresten, prooiresten maar ook nestkrakers zoals kauwtjes of een nest jonge eekhoorns, wespennesten of hoornaars, en als de bodem weer voorzien is van een nieuwe laag houtsnippers voorkomen we dat parasieten een kans krijgen om de boel te verzieken.
We hebben hier in Dongen ongeveer 40 kerkuilen kasten opgehangen met een bezettingsgraad van 47%. Bij een broedgeval vliegen er gemiddeld 2 tot 3 jongen uit. Met z’n vleugels met een spanwijdte van 90 cm en een gewicht van 400 gram en 40 cm lengte is deze muizenjager een zeer nuttige en ook beschermde vogel, die jaren op de rode lijst stond. In 1970 hadden we in heel Brabant nog maar 10 kerkuilenparen en het doel was om in het jaar 2000 in heel Nederland dan 2.000 paren te hebben. Dat is met inspanningen en acties van vrijwilligers ruimschoots gelukt.
Iedere avond vliegt deze goudkleurige prachtvogel tegen de schemering onze schuur uit. Nu is dat rond 17.30 uur, daar kun je de klok op gelijk zetten. Met een muis in zijn snavel, die hij met een beet in zijn nek naar de muizenhemel heeft geholpen, zweeft hij terug de schuur in om die dooie muis als huwelijksgeschenk aan zijn toekomstige echtgenote aan te bieden. Als beloning volgt een heftige, maar kortstondige paring, waarbij de losse veren door de kast vliegen en dat meerdere keren per nacht…niet verwonderlijk dat hij overdag dan regelmatig een uiltje knapt
De 4 à 5 (of meer) jongen, die na een maand om de paar dagen uit hun schulp kruipen komen terecht op een laag braakballen die hun ouders het hele seizoen hebben uitgekotst. Hygiënisch zijn ze niet, maar sociaal wel, want de oudste helpt met voeden door de prooi netjes onder zijn kleinere broertjes te verdelen. Alleen als er onvoldoende voedsel is, dan is het kleintje het haasje en is het gedaan met de broederliefde. Ze zijn dan niet te beroerd om kannibalisme te plegen op het kleintje. Ik weet niet hoe ze daar bij de Partij voor de Dieren over denken, maar wij zouden voor zo’n actie 30 jaar gevangenisstraf met TBS dwangverpleging krijgen. Maar ondanks deze tekortkomingen blijven we de kerkuil met plezier beschermen en bewonderen en als onze bisschop dat nu ook doet met de kerktorens dan blijft de kerkuil zijn trouwste parochiaan. Mijn zegen heeft ie…
Groeten uit de Groenstraat
Peter Verschure
