‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Pensioenen in rook op
In 2027 gaan we in Nederland 1600 miljard euro opstoken. Jarenlang hebben we – als enige land ter wereld zowat- gespaard voor onze oude dag en in 2027 gaan we deze geldstapel vernietigen. Er komt een nieuw pensioenstelsel en al diegenen die dachten dat ze het goed geregeld hadden en een beetje voorzien hebben hoe het pensioen zich ontwikkelt, komen bedrogen uit. Het huidige stelsel gaat geheel op de schop en dat geldt ook voor de mensen die nu al een pensioen genieten. Alle pensioenen gaan gelden onder de nieuwe regeling, waarbij niemand meer zeker weet, wat hij of zij gaat krijgen. In de Tweede Kamer is het wetsvoorstel goedgekeurd, maar men had nog 1000 vragen, waarop geen antwoord was te geven. Zelfs de meest deskundige actuarissen gissen naar de gevolgen van de invoering van dit nieuwe stelsel. Maar onder druk van Europa moeten we dit stelsel erdoor jagen. Dat de wet nog door de Eerste Kamer moet, zou eigenlijk moeten betekenen dat deze niet wordt goedgekeurd. De wet brengt namelijk onzekerheid en de vraag is of deze in Nederland uitvoerbaar is. Terugsturen dus naar de Tweede Kamer met een novelle zo dik als ‘het bureau’ van Voskuil. Dat zal echter niet gebeuren. Keuren we de invoering af dan krijgen we torenhoge boetes van wellicht honderden miljarden uit Brussel.
Op zich is er voor het nieuwe systeem wel wat te zeggen. In mindere mate ben je in het nieuwe stelsel afhankelijk van de bedrijfstak waarin je werkt, hoe het pensioen wordt opgebouwd. Ook doet iedereen mee. Elke Europeaan krijgt een eigen potje, waar werkgevers, uitkeringsinstanties en jij als natuurlijk persoon in participeren. En dat is transparant. Wanneer je stopt met werken staat hier een groot bedrag klaar om in jouw pensioen te voorzien. Was tot op heden de uitkering (zekerheid) uitgangspunt van het pensioen, nu wordt dat de inleg (de premie). Hoe meer er in het potje zit en hoe meer rendement hierop is of wordt gemaakt, hoe hoger de hoogte van de uitkering.
In Nederland is jarenlang gespaard om die pensioenen te kunnen uitkeren, maar in een land als Frankrijk kent men het omslagstelstel; dat wil zeggen dat er nul euro op de bank staat en het geld voor de gepensioneerden moet worden opgehoest door diegenen die op dat moment werken. Vandaar dat men nu wanhopig probeert de pensioengerechtigde leeftijd op te schroeven, omdat de verhouding werkenden/niet werkenden volledig uit balans is en verder uit balans komt. Het pensioenstelsel daar is helemaal niet meer te betalen. Heb je in de toekomst slecht belegd met een matig rendement dan wordt het pensioen ook lager. Omdat je -om een beetje rendement te maken- meer dan 50% in risicovolle aandelen moet beleggen om wat over te houden in het nieuwe flexibele stelsel is een beurscrisis of andere economische malaise fataal; dan verdampt dus je pensioen.
Nu zal de pensionado zeggen dat hij er de afgelopen tijd ook alleen maar bij is ingeschoten, omdat de pensioenen al jaren niet meer zijn geïndexeerd. Voor het eerst sinds jaren is in 2023 bij de meeste pensioenfondsen het pensioen wat opgehoogd. Wat maakt het dan uit? Met de belachelijke hoge rekenrente waarmee pensioenfondsen moesten rekenen de afgelopen jaren zaten de fondsen in een catch 22-situatie en konden ze niet indexeren, omdat het totale vermogen van de pensioenverzekeringsmaatschappijen een tekort zou krijgen uitgaande van de gestelde rekenrente.
Het nieuwe systeem bestaat uit twee varianten: een solidair premiestelsel en een flexibel premiestelsel. De keuze wordt bepaald aan de CAO-tafel. Bij een flexibel stelsel bepaalt de deelnemer zelf hoe de premie wordt belegd. Bij hoge rendementen op de beurs kunnen de beleggingsresultaten van zo’n stelsel behoorlijk hoger uitvallen, als bij een solidariteits-premiestelsel. Iedereen met een flexibel pensioen zal zich moeten adviseren of specialiseren in beleggingen. Dat is zeker niet voor iedereen weggelegd. Bij een solidair pensioenstelsel wordt het grootste deel van de premie niet individueel bepaald maar wordt er een reserve opgebouwd om grote schommelingen te voorkomen. Een beperkt deel wordt belegd en daaruit ontstaat een overrendement, dat helaas ook negatief kan zijn. Bij een positief overrendement komt dit vooral jonge mensen ten goede omdat de looptijd van de inleg langer is. Een solidair pensioen zal zeker lager uitpakken dan wanner er sprake is van een flexibel pensioen.
Het nieuwe stelsel lijkt best wel rechtvaardig maar de enorme pot die is opgebouwd, moet nu herverdeeld worden. Dat gaat een enorm gedoe geven. Ondanks dat men een algoritme heeft vastgesteld hoe de pot verdeeld moet worden, zal dit gaan leiden tot een ongelooflijk groot aantal rechtszaken tegen de staat of pensioenuitvoerders. En dan te bedenken dat de invoering al binnen 4 jaar plaatsvindt. En de kosten van al dat juridisch gedoe worden ook nog eens betaald uit de huidige pensioenpot. Dat komt dus niet in de zak van de pensionado.
Ik was van de week bij de Achmea Gepensioneerden Vereniging op de algemene ledenvergadering en daar vertelde een pensioenactuaris dat men werkelijk geen idee heeft, wat de juridische gevolgen van dit nieuwe stelsel zullen zijn. En het is ook maar de vraag of jouw CAO de juiste keuze voor jou maakt. Zeker met de slechte organisatiegraad van werknemers krijgen de werkgevers een hele grote invloed op de premiehoogte en stelselkeuze binnen de CAO. Onzekerheid ten top.
