‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Geschiedenis?
Er is veel ophef over ons onderwijs. Vandaag berichtte de krant weer dat het droevig gesteld was met de taalvaardigheid van toekomstige onderwijzers. Er wordt te weinig gelezen door de toekomstige leraren. De lezende werkelijkheid met veel afko’s, straattaal en emoticons speelt zich af op de smartphone. Dat helpt je niet bij onderricht in begrijpend lezen. Eerder bleek ook al dat men er slecht kon rekenen. En een paar weken terug stond geschiedenis ineens in de belangstelling. En dat was al even geleden dat we ons daar druk over maakten. Voor velen wordt geschiedenis als een overbodig vak gezien. Je moet vooruit kijken. Wat er allemaal is gebeurd kun je toch niet veranderen.
Toch onderschrijf ik nog steeds de stelling van mijn PaBo- leraar geschiedenis broeder Clarentius dat je leert van het verleden om te handelen in het heden en daarmee leert voor wat je over de toekomst beslist. Weet je niets van geschiedenis, dan kunnen we zo in herhaling vallen met verschrikkelijke zaken, omdat we niets geleerd hebben van eerder. Omdat we op veel gebieden kennis moeten opdoen, is het vak geschiedenis een beetje geparkeerd en in sommige opleidingen geheel geschrapt of als keuzevak ingesteld. En dan komt er een bericht binnen dat ongeveer een kwart van de jongelui ontkent dat de holocaust heeft plaatsgevonden. De vraag is of het onderzoek representatief is; ik vrees dat dit helaas wel zo is.
Direct begint iedereen te wijzen naar het geschiedenisonderwijs. Blijkbaar hebben we het er in de schaarse lessen hier niet meer over. Ik zag deze week een interview met een geschiedenislerares en die vertelde dat het onderwerp wel degelijk tijdens de lessen is besproken. Ze gaf aan dat voor dit onderwerp toch wel twee uur werd uitgetrokken. Dat lijkt niet veel, maar als je ziet hoeveel belangrijke historie achter ons ligt, lijkt me dit toch redelijk. In mijn herinnering hebben wij tijdens onze geschiedenislessen hier ook niet veel langer bij stil gestaan. In mijn ogen ligt het veel anders. Niet het geschiedenisonderwijs bepaalt de overtuiging van de mening over de holocaust, maar de virtuele omgeving, waarin de jongelui zich begeven brainwashen de jongeren. Ik sprak vorige week een leraar uit het middelbaar onderwijs op Havo/VWO niveau en die vertelde doodleuk dat een substantieel deel van de leerlingen uiterst rechts zou gaan stemmen, als ze stemrecht zouden hebben. En dat komt dan niet uit intrinsieke overtuiging of vorming door onderwijs of opvoeding, maar door de sociale media.
Hoe langer hoe meer bereiken politieke influencers met memes op de social media als TikTok, Instagram of Snapchat de leerlingen. Zij verspreiden berichten waarmee ze de ‘reguliere’ opvattingen over de geschiedenis op een voor jongeren aansprekende manier ontkrachten of verdraaien. Vaak wordt als reden aangegeven dat de reguliere geschiedenis opvattingen niet kloppen, omdat die zijn opgeschreven vanuit de blik van de overwinnaars. En het is echt niet zo dat de overwinnaars alleen maar good guys waren, en alles wat de vijand deed verderfelijk was. Door veelvuldig en op een gevarieerde manier maar blijven beweren dat zaken anders zijn dan op school wordt verteld proberen ze de jongelui te overtuigen. Gezien de frequentie van dergelijke berichten en het algoritme van de sociale media, worden die ultrarechtse meningen erin gewreven. En op een gegeven moment is zo’n puber overtuigd.
In onze tijd was er geen interactieve- van buiten afkomende- beïnvloeding op de schaal waarmee social media de leerlingen nu kunnen bereiken. De actualiteit werd altijd reactief beschouwd in kranten en TV programma’s, waarin men de journalistieke waarden van hoor en wederhoor toepaste. En de vraag is of onze generatie toen wel het nieuws volgde. Het gros van de pubers, moesten het destijds toch hebben van het onderwijs, als het om meningsvorming ging. Ik heb medelijden met de leraren van tegenwoordig, die continu te horen krijgen dat de zaken anders liggen, omdat de leerlingen op internet de werkelijkheid hebben gelezen, of door indoctrinerende influencers zijn gehersenspoeld. Voor beïnvloedbare pubers zijn de social media een goudmijn. Ze denken zelf te bepalen wat ze leren. Het slimme algoritme van ‘Meta’ zorgt er wel voor dat ze uitsluitend in hun -soms abjecte- meningen worden versterkt. Het ligt dus zeker niet aan gebrek aan geschiedenisonderwijs dat bewezen gebeurtenissen nu door jongeren worden ontkend. De vraag is of we de geest weer in de fles krijgen.
Het zal hoe langer hoe belangrijker worden dat we kinderen goed leren om te gaan met informatie. Ondanks de aantrekkelijke wijze waarmee influencers nu de jeugd bereiken, is hetgeen ze beweren vaak een bron van list en bedrog. Hoe krijgen we de twijfel over deze berichten in het hoofd van een puber? Dat wordt nog een hele opgave.
