Mijmeringen: 'GIRO 555'

'Mijmeringen' is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen

GIRO 555
Eigenlijk al sinds ik puber was, ben ik pacifist. Ik heb niets met gewapende conflicten en zie het eigenlijk altijd als een faillissement van de diplomatie als een regime besluit zijn buren aan te vallen. Zeker als het conflict escaleert en het aan weerszijde grote verliezen in mensen en infrastructuur tot gevolg heeft, word ik moedeloos. Waar zijn de grote mogendheden, de Verenigde Naties of wie dan ook om zo’n conflict te vermijden? In de praktijk worden goedbedoelde initiatieven als vredeslegers van de VN voor hun eigen veiligheid weggestuurd, zoals nu de blauwhelmen in Libanon.

Ik begrijp vaak ook niets wat de diepe bedoeling is van een gewapend conflict. Ontstaat er dan vrede? Ik denk enkel wrok. Als je maar een fractie schade of leed toebrengt zoals in oorlogen wordt aangedaan ga je in vredestijd als individu -terecht- je leven lang de bak in. Als er ook niet onderhandeld wordt en de bommen blijven vallen is humanitaire hulpverlening haast zinloos. Vandaar het tegenvallende resultaat bij de ‘grote’ inzameling via Giro555 voor het Midden-Oosten.

Giro555 komt in actie bij grootschalige humanitaire rampen. Wanneer dat gebeurt, vragen ze heel Nederland aan te sluiten om zoveel mogelijk geld in te zamelen voor hulp aan slachtoffers. Want samen red je meer levens. Giro555 is een unieke samenwerking van tien hulporganisaties: CARE Nederland, Cordaid, Kerk in Actie, Nederlandse Rode Kruis, Oxfam Novib, Plan International, Stichting Vluchteling, Terre des Hommes, UNICEF Nederland en World Vision. De organisaties hebben zich verenigd in de ‘Stichting Samenwerkende Hulporganisaties’. Ze hebben één doel, voeren samen één campagne en gebruiken één rekeningnummer om giften in te zamelen. Zo houden ze de actiekosten laag. Door de krachten te bundelen kunnen ze een enorm verschil maken voor de getroffen mensen.

Zo beschrijft giro555 haar doel. Uiteraard een zeer nobel streven. Het is een enorme klap als er een humanitaire ramp plaatsvindt, waarbij veel verwoest wordt en zonder noodhulp er geen uitweg is voor de bewoners van de rampplek. Meestal stromen in ons land de miljoenen binnen als het nummer wordt opengesteld. De samenwerkende hulporganisaties kijken echter alleen naar de gevolgen en niet naar de oorzaken van rampen. Dit is wel de reden dat de huidige actie maar een matige opbrengst heeft. De actie heet: ‘Samen in actie voor slachtoffers Midden- Oosten’. Het Midden-Oosten is een politiek zeer beladen gebied en strekt zich uit over meerdere landen. Op zich is de ruime locatie niet het probleem. Er zijn wel meer inzamelingsacties op touw gezet die over een groot aantal landen gingen.

Het probleem is de politiek. Wat is nu het Midden-Oosten? Fors groter dan de actuele brandhaard. Help je nu een Israëli of een Palestijn met je geld? De wereld is behoorlijk politiek gepolariseerd over deze kwestie met Israël, Hezbollah en Gaza. Deze polarisatie strekt veel verder dan de regio zelf en verdeelt zelfs ons eigen land. En wil ik mijn geld wel geven aan één van die partijen terwijl ik daar tegen ben? De samenwerkende hulporganisaties kijken alleen naar de slachtoffers, dus die walsen over dit politieke vraagstuk heen: gebroken armen en benen en ingestorte huizen doen niet aan politiek. Gevolg is wel dat de normaal zo gulle gevers hun hand op de knip houden. Komt het geld mogelijk bij een verkeerde politieke kleur terecht, dan wil men al helemaal geen geld storten. Het ruim omschreven doel geeft geen duiding waar het geld terecht komt. Reden dus om de bruine niet te trekken.

Een tweede reden van onze terughoudendheid is de uitzichtloze toestand. Waarom geld geven aan slachtoffers in een actief oorlogsgebied, waar niet onderhandeld wordt over een oplossing? Als een humanitaire ramp ontstaat door natuurgeweld lijkt de mens wat de oorzaak betreft vaak buitenspel te staan. Daar kan eigenlijk niemand iets doen aan het ontstaan van de toestand. Dan is de bereidheid tot hulp veel groter en logischer. Dat is hier wel anders. De oorlog is begonnen doordat regimes - mensen dus- een besluit nemen om het tegen elkaar op te nemen. Was de voorliggende diplomatie succesvol geweest, dan was de hele inzamelingsactie actie niet nodig. Het had voorkomen kunnen worden, als zowel nationale, regionale als internationale diplomatie hun werk goed had gedaan. Maar er is en er wordt hier helemaal niet gepraat, noch onderhandeld. Dan is geld geven toch zoiets als water naar de zee dragen of een doekje voor het bloeden.

Om toch even in de uitdrukkingen te blijven: het is dweilen met de kraan open, want op het moment dat humanitaire hulp wordt gegeven, vallen er alweer nieuwe bommen of zijn er weer nieuwe drone- en raketaanvallen. Zonder diplomatie is dit een gebed zonder eind. En zeker als de mondiale mening over het conflict verdeeld is, staat men niet te trappelen om te helpen. Eerlijk gezegd loop ik er ook niet echt warm voor, hoe erg het ook is. Het is natuurlijk wel cynisch, want de huidige slachtoffers zijn bijna uitsluitend onschuldige burgers, die gewoon hun leven in vrede zouden willen leiden en ook niet zitten te wachten op onrust, geweld en menselijk leed. Die hebben niet gevraagd om een oorlog. Die wonen ook maar per ongeluk op de verkeerde plaats. De vraag is of ze politiek als inwoners überhaupt invloed hebben om het tij te keren. Maar primair zal er voor de geldgevers bij zo’n politiek kruitvat een min of meer stabiele, overzichtelijke situatie moeten zijn voordat de bereidheid er is om echt te gaan doneren. Dat uitzicht is nog ver te zoeken.

De schrijnende beelden die vertoond zijn tijdens de gedecimeerde televisieavond van de actie zorgen er dan uiteindelijk toch voor dat de teller niet op nul is blijven staan. Een zeer tegenstrijdig gevoel bekruipt me. Als dit actiegeld morgen wordt ingezet zal het direct gunstige gevolgen hebben voor de slachtoffers. Het is alleen wel jammer dat overmorgen de slachtoffers alsnog overlijden bij een nieuwe aanval op het ziekenhuis waarin ze liggen. Dat is het dilemma.