Nieuwe gemeenteraad moet beslissen over langdurige opvang asielzoekers
De nieuwe gemeenteraad, die op 18 maart volgend jaar gekozen wordt, moet twee maanden later (in mei) al een besluit nemen over hoe langdurige opvang van asielzoekers in Dongen eruit moet zien.
Het College heeft daarvoor verschillende mogelijkheden in kaart gebracht, uitgebreid voorzien van voor- en nadelen. Het gaat daarbij grofweg om de keuze tussen een kleinschalige of een grootschalige opvang of het voortzetten van de huidige opvang aan de Nestel. De keuze voor ‘geen opvang’ is er niet. Dongen moet namelijk net als alle andere gemeenten voldoen aan de Spreidingswet.
Door: Bernadette Klerx
Hoe verder na de Nestel?
Die wet is ingevoerd om de opvang van asielzoekers zo eerlijk mogelijk over alle gemeenten te verdelen. In het samenwerkingsverband Hart van Brabant waartoe Dongen behoort, zijn daar ook afspraken overgemaakt. Dongen staat op de lijst voor opvangplekken voor 172 asielzoekers en 28 AMV ‘ers (alleenreizende minderjarige vreemdelingen). Op dit moment voldoet Dongen zo goed als helemaal aan deze opdracht: de Nestel, die open blijft tot augustus 2027, biedt plaats aan 168 asielzoekers. Tot die tijd is er geen probleem dus, maar als de Nestel stopt, wat dan? Dan voldoet Dongen opeens helemaal niet meer aan de aantallen van de Spreidingswet en kan ze de afspraken die binnen Hart van Brabant zijn gemaakt, niet meer nakomen. En juist binnen die regio is afgesproken dat alle gemeenten hun uiterste best doen om het aantal plekken te realiseren.
Verschillende scenario’s
Er zal dus iets moeten gebeuren voor de periode na augustus 2027. Daarom heeft het College nu al een plan van aanpak voorgesteld. Want de realisatie van een langdurige opvang vergt de nodige tijd. Allereerst moet de nieuwe raad de vraag beantwoorden: ‘gaan we voor een grote opvanglocatie (200 à 350 personen) of voor meerdere kleinschalige opvanglocaties, verspreid over Dongen, waar 30 à 50 mensen per locatie kunnen wonen.’ In een informatiebrief aan de raad spreekt het College geen voorkeur uit, maar zet ze wel alle voor- en nadelen op een rijtje.
Eén groot AZC of meerdere kleine opvanglocaties?
Belangrijk voordeel van een grootschalige opvang (een asielzoekerscentrum dus) is dat het voor de gemeente financieel aantrekkelijker is. Als alle asielzoekers in één gebouw zitten, drukt dat de prijs per opvangplek. Het rijk betaalt de gemeenten namelijk per plek een vastgestelde financiële vergoeding. Als het een gemeente niet lukt om binnen dat bedrag een plek te realiseren, moet ze zelf bijlappen. En dat wil Dongen absoluut niet. Een ander voordeel van een AZC is dat de gemeente er bijna ‘geen omkijken’ naar heeft. Het COA regelt dan vrijwel alles, zoals woonbegeleiding, gezondheidszorg, beveiliging en ze zorgt ook voor het personeel.
Als de raad kiest voor kleinere locaties komt dit alles voor een groot deel op het bordje van de gemeente. Dat kost inzet van ambtenaren en dus geld en daarmee wordt het lastig om binnen de financiële vergoeding te blijven die de gemeente van het rijk krijgt. Daar staat dan wel weer tegenover dat opvang in kleinere locaties het integreren gemakkelijker maakt en dat het aantal asielzoekers beter verspreid wordt over de gemeente.
Samen met Loon op Zand of doen we het alleen?
Een tweede belangrijk beslispunt voor de nieuwe raad is: gaan we als Dongen de asielopvang alleen regelen, of gaan we het samen met een buurgemeente doen? Over die samenwerking heeft Dongen eind vorig jaar al eens gesprekken gevoerd met Loon op Zand. Dongen zou samen met Loon op Zand een grootschalig AZC realiseren voor ongeveer 350 personen. Dat zou dan de eerste 10 jaar in de ene gemeente komen, en daarna in de andere. Maar een meerderheid van de Dongense gemeenteraad trapte toen op de rem. De raad wilde eerst de nieuwe aantallen op te vangen asielzoekers afwachten en daarna pas beslissen over een langdurige opvang. Die aantallen worden in februari 2026 verwacht.
Doorgaan met de Nestel?
Dan is er ook nog de mogelijkheid dat de huidige locatie aan de Nestel verlengd wordt. Nadeel is dat de huisvesting daar heel sober is en nog niet heel duurzaam, ook al zijn er wel flinke stappen gezet op dat punt. Zo zijn de tenten vervangen door tijdelijke woonunits en de aggregaten zijn voor het grootste deel vervangen door een reguliere stroomaansluiting en zonnepanelen.
Planning
Het College wil nu dat de nieuwe raad in mei 2026 kiest voor één van de scenario’s: grootschalige of kleinschalige opvang, samen met Loon op Zand (dan wordt het en AZC voor 350 plekken) of alleen (een AZC voor 200 plekken) of behoud van de huidige opvang aan de Nestel.
Inwoners kunnen meepraten
Na dat raadsbesluit wordt er een participatietraject opgestart. Inwoners kunnen dan meepraten over de voorwaarden waaraan de locatie moet voldoen. Het gaat dan om zaken zoals de nabijheid van voorzieningen, (verkeers)veiligheid, dagbesteding en samenwerking met plaatselijke ondernemers voor afname van producten en diensten. Dat gebeurt in het najaar van 2026. In die fase wordt ook een locatie gekozen. In januari 2027 neemt de gemeenteraad dan een definitief besluit en kunnen de voorbereidingen en realisatie beginnen. De nieuwe langdurige opvang zou dan in 2028 of 2029 open kunnen gaan.
Zorgen bij D66 over planning
En over dat laatste maakt D66 zich flinke zorgen. ‘Want dan valt er dus een gat van minimaal een jaar tussen het sluiten van de Nestel in augustus 2027 en de opening van de nieuwe opvang’, concludeerde raadslid Joeri de Jong gisteren in de commissie Bestuur. Diezelfde zorg leefde bij DongenPlus. ‘Misschien kunnen we dan de Nestel nog wat langer openhouden of de samenwerking met Loon op Zand weer oppakken’, opperde Jan Kennekens.
Verbazing
De Volkspartij Dongen en het CDA deelden die zorgen niet. Die vonden de voorgestelde tijdsplanning prima. Dit tot grote verbazing van Joeri de Jong: ‘Onbegrijpelijk dat u hier niet over nagedacht heeft. U zet straks dan zomaar 168 vluchtelingen op straat.’
