Mijmeringen: 'Digibesitas'
'Mijmeringen' is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen
Digibesitas
Ik heb een smartphone, een tablet, een laptop, een TV, een radio een I-watch en een pc en ben dagelijks met deze apparaten in de weer. De meeste scherm- en luistertijd gebruik ik mijn tablet en hiervan is het merendeel besteed aan het lezen of luisteren van artikelen van geverifieerde bronnen waar ik een abonnement op heb.
Sinds jaren heb ik geen papieren krant meer en lees ik twee kranten op mijn tablet en vaak al heel erg vroeg. Ik heb de neiging om zodra ik ’s nachts wakker word, de tablet die naast mijn bed ligt op te laden, op te pakken en de kranten te gaan lezen. Heel slecht voor je nachtrust. Alle stressdeskundigen zullen je dit ontraden, maar vreemd genoeg is vaak het beste deel van mijn nachtrust het deel nadat ik de krant heb gelezen. Ik meet namelijk met mijn I -Watch mijn slaapgedrag en zie dit in de resultaten van de slaapkwaliteit. En ik voel dat ook. En allen die zeggen dat de metingen niet nauwkeurig zijn, hebben misschien wel gelijk, maar als je altijd met dezelfde apparatuur meet dan zie je wel de echte trend.
Ik krijg hier niet echt stress van. Ik vind het vervelend dat ik ’s nachts te vaak wakker word en de slaap niet meer kan vatten, maar doordat ik rust vind na het lezen van de krant, geeft het toch ook weer rust. Ik ben niet echt verslavingsgevoelig. Ik kan goed een drankje laten staan, heb nooit gerookt of drugs gebruikt. En het doelloos scrollen in social media is ook niet mijn hobby, al betrap ik me er zelf toch wel op dat ik wel op die socials zit en eigenlijk niet weet waarom.
Heb ik last van digibesitas? Nee, ik denk van niet. Ik ben nog opgegroeid zonder deze hulpmiddelen. Ik gebruik mijn elektronische apparaten voornamelijk als vervangers voor bijvoorbeeld dingen van vroeger zoals een krant of een boek. Dat ik af en toe toch te veel reels zit te scrollen, heeft te maken met de bubbel waarnaar Mark Zuckerberg me heeft geleid op basis van mijn eigen gedrag. Ik ben me er meestal wel snel bewust van. Ook het verzamelen van informatie door mij gaat niet voor het overgrote deel via de socials, maar via de ‘ouderwetse’ kranten en tijdschriften, al lees ik die meestal wel digitaal.
Een digibesitaspatient voel ik me niet. Dat is iemand, die verslaafd is aan zijn smartphone of tablet en zich minder bekommert over het waarheidsgehalte van de berichtgeving, geen abonnement meer heeft op een krant en al het nieuws ophaalt via de social media. En bovendien ronddoolt in zijn eigen bubbel. En als er een loopje wordt genomen met de waarheid omdat het aanbod niet wetenschappelijk wordt geverifieerd of geloofd, dan gaan deze mensen rare dingen doen, zoals extreme partijen ondersteunen bij verkiezingen. De chaos wordt alleen maar groter. Mensen raken enorm overprikkeld en daardoor gestresst.
De techindustrie heeft als oplossing AI bedacht. Je stelt een vraag aan je apparaat en dat ding zorgt niet alleen voor het antwoord, maar maakt de vormgeving en de softwarecode ook nog eens af. Dan hoef je dat tenminste niet meer te doen. Helaas bereiken we daarmee het tegenovergestelde effect. Er komt dan tijd vrij om nog meer prikkels te kunnen ontvangen. Ons reptielenbrein dat nog is afgesteld op vechten of vluchten, ziet al deze prikkels als echte aanvallen, waardoor het brein zich gedwongen voelt te handelen. Dus naast overprikkeling raak je ook nog eens verslaafd. En omdat de techniek hoe langer hoe meer afzakt naar mobiele apparaten, die je altijd bij je hebt, is de bron van deze verslaving er eigenlijk altijd.
Bij velen van ons ontstaat er totale paniek als de smartphone geen bereik heeft of het accuutje leeg is. Waar zijn we in beland? Totale afhankelijkheid waarbij we in extreme denkbeelden worden gezogen, zonder er afstand van te kunnen nemen. De oplossing om ons hiervan te bevrijden zal erg moeilijk zijn. AI zorgt ervoor dat we echt en namaak hoe langer hoe minder kunnen onderscheiden en dat maakt alles nog eens extra moeilijk. En dat wordt alleen maar meer.
Zelfdiscipline is wellicht een oplossing. Verminder het aantal prikkels door de apparaten een deel van de dag buiten je gezichtsveld te houden en te accepteren dat je even niet bereikbaar bent. En zet alle apps uit die met trilling of geluid je aandacht vragen. En ga dingen doen, waarbij de prikkels uit de weg gehaald worden. Voor de een is dat sporten, voor de andere mindfulness of ga aan de slag met je handen.
Ik vrees alleen dat het al te laat is om iedereen weer bij zinnen te krijgen.
