Stichting Ons Dongeland: waar bewoners, natuur en geschiedenis samenkomen
Wie met voorzitter Peter Verschure en penningmeester Marcel van Hattum spreekt, merkt het meteen: Stichting Ons Dongeland is geen abstract plan of beleidsterm, maar een levendig burgerinitiatief dat gedreven wordt door passie voor landschap, natuur en het Dongense verleden.
Als voorzitter van deze stichting vormt Peter de motor achter een ambitieus project dat Dongen in de komende jaren een groener, toegankelijker en beleefbaarder karakter wil geven.
Door: Bart van Kerkhof
De eerste ideeën en werkzaamheden van de groep dateren van medio 2019. De stichting, werd officieel opgericht op 13 september 2021. Ons Dongeland werkt aan natuurvriendelijke projecten voor inwoners van Dongen. De aanleiding ligt deels in de planvorming voor het nieuwe tracé van de N629, waar gemeenten Oosterhout en Dongen samen met de provincie Noord-Brabant de opgave hebben om de landschappelijke kwaliteit van het gebied te versterken. Maar voor Verschure is het vooral een kans. “Er gaat ongeveer twee hectare natuur verloren door de weg, maar daar staat acht hectare nieuwe natuur tegenover. Wij kiezen voor een positieve kijk op de zaak.”
Die positieve benadering is meteen kenmerkend voor de manier waarop Stichting Ons Dongeland werkt. Geen verzuchtingen over regels, traagheid of bestuurlijke blokkades, maar juist energie, samenwerking en korte lijnen. “Het grote voordeel van een burgerinitiatief,” verduidelijkt Van Hattum, “is dat je dicht bij de gemeenschap staat. We kunnen snel schakelen, hebben weinig bureaucratie en merken dat mensen het leuk vinden om mee te doen.”
Het Klompenpad
Het meest tastbare voorbeeld van die aanpak is het Klompenpad dat de stichting uiterlijk medio 2027 wil realiseren: een nieuwe wandelroute van ongeveer 4,5 kilometer. Langs bestaande wegen, maar ook door bospercelen, langs perceelsgrenzen en over bestaande historische paden.. De route vormt een unieke verbinding van het Wilhelminakanaal via de Groenstraat en de watertoren naar de Onkelsloot, waar hij aansluit op de bestaande Ecologische Verbindingszone. “Een heel andere beleving,” glimlacht Verschure. “Je loopt door het landschap zoals het altijd bedoeld is. Geen asfalt, maar gras, bos, vogels en stilte.” Een belangrijk element is dat met de aanleg van de route ook meteen nieuwe natuur wordt ontwikkeld. Zo moet de patrijs, al jaren een zeldzame verschijning, zich weer thuis kunnen voelen. “We creëren een landschap waar mens én dier profiteren.”
Dat de ambitie geen luchtkasteel is, bewijst het concrete resultaat dat inmiddels zichtbaar is. De provincie gaf de stichting 8.500 vierkante meter grond in eigendom die de stichting in de afgelopen jaren heeft omgevormd tot een kleurrijke bloemenweide. Een oase waar inmiddels talloze Dongenaren regelmatig langskomen om de variatie in flora en fauna te bewonderen. “De échte kracht ligt bij de inwoners die er zelf van kunnen genieten” aldus Peter Verschure. “Onlangs is het gebied verrijkt met een paddenpoel en plantten dertig vrijwilligers in twee dagen meer dan 2.400 bomen. De meest recente toevoeging: informatieborden die bezoekers meenemen in de wereld van het gebied en de activiteiten van de stichting. Het feit dat we dat allemaal samen met de inwoners van Dongen kunnen doen, is natuurlijk fantastisch .”
Genoemd perceel ligt aan de Kanaaldijk rechts van het fietspad richting Oosterhout net voorbij de manege en sluit mooi aan op het natuurbos van 'Het Blik', net voor de plek waar straks de nieuwe brug gepland staat. Bij de entree van Ons Dongeland zijn twee grote naamborden geplaatst, die aangeboden en gerealiseerd door het Dongense bedrijf van Uitert.
De Donge: het verborgen hart van Dongen
Naast het Klompenpad werkt de stichting aan een tweede groot initiatief: de herontdekking van de Donge. Hoewel het plan nog in ontwikkeling is, is het belang ervan helder. De rivier heeft Dongen zijn naam gegeven en vormt al eeuwenlang een rode draad in het werkzame en sociale leven van de inwoners. Toch stroomt ze tegenwoordig stilletjes, verscholen tussen begroeiing en ontoegankelijke oevers en ingeklemd tussen de gebouwen. “Dat is zonde,” vindt Van Hattum. “De Donge ís Dongens DNA. Het verdient een plek in het dagelijks leven van inwoners. We willen dat Dongenaren vrije tijd kunnen doorbrengen langs de oevers van de Donge.” De stichting wil de rivier weer beleefbaar maken door onder meer toegankelijkere oevers en kleine zandstrandjes te creëren bij Glorieux en Mijzo. Die plekken kunnen niet alleen recreatie bieden, maar ook dienen als waterbuffer en als retentiegebied bij zware regenval. “Het wordt een plek waar je kunt zitten, kijken, spelen, wandelen, een plek waar je de rivier weer voelt.”
Samen voor Ons Dongeland
Dat de stichting geen solistische rol speelt, blijkt uit de vele partnerschappen. Van Brabants Landschap tot IVN en van Natuurvereniging Ken en Geniet tot de gemeenten Dongen en Oosterhout en natuurlijk de provincie. “Wij brengen bewoners, natuurorganisaties en overheden bij elkaar,” zegt Verschure. “Dat geeft een enorme kracht. Iedereen wil dat dit gebied mooier wordt.”
De stichting werkt aan een systeem van certificaten waarmee Dongenaren symbolisch één of meerdere vierkante meters natuur kunnen adopteren. Zo ontstaat niet alleen financiële steun, maar ook eigenaarschap en betrokkenheid. “Je kunt straks letterlijk zeggen: dát stukje Dongeland is van mij,” lacht Van Hattum. Met subsidies, donaties en vrijwillige inzet hoopt de stichting de komende jaren steeds meer grond te verwerven en te beheren, zodat er een blijvend groen, toegankelijk en afwisselend landschap ontstaat. Een plek waar mensen kunnen wandelen, spelen, genieten, maar ook leren over natuur en geschiedenis.
Stichting Ons Dongeland heeft sinds 25 november 2023 de ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling) verkregen van de Belastingdienst. Dat betekent dat de Stichting voldoet aan alle eisen die de Belastingdienst aan Goede Doelen (zoals Stichting Ons Dongeland) stelt. Vanwege die ANBI-status kunnen particulieren en bedrijven doneren met belastingvoordeel. Daarnaast is de Stichting Ons Dongeland geen belasting verschuldigd over de verkregen schenkingen en nalatenschappen. Zodoende kunnen giften geheel worden aangewend voor de doelstelling van Stichting Ons Dongeland.
De komende jaren
Wie door het gebied fietst of wandelt, ziet de eerste resultaten al. Maar dit is slechts het begin. De komende jaren zullen de plannen steeds zichtbaarder worden, de paden steeds langer, en de Donge steeds opener. Eén ding staat vast: Stichting Ons Dongeland is gekomen om te blijven. “Dit gebied,” besluit Verschure terwijl hij uitkijkt over de bloemenweide, “maken we sámen. Voor ons, voor onze kinderen en voor iedereen die na ons komt.”
Meer informatie vind je op: www.onsdongeland.nl
Mail: [email protected]
