Mijmeringen: 'Snus en drugs'

‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.

Ik kende de term of het spul niet. Als niet-gebruiker van nicotine ook niet zo mee bezig geweest. Maar het speelt inmiddels al weer een tijdje. Uiteraard had ik weleens gehoord dat de jeugd weer aan het pruimen was. Ik dacht gelijk aan mijn opa, die ook pruimde. Dat was maar een smerig iets. Ik kon deze vieze verslaving niet echt waarderen. Vieze proppen tabak in je mond stoppen, waardoor je tanden geel werden en je uit je mond stonk. Niet erg aantrekkelijk. Je propte een beetje speciale tabak in je mond en door erop te zuigen kwam de nicotine je lichaam binnen.

Het moderne snus - spreek uit snuus- is vergelijkbaar met pruimtabak. De originele variant uit Zweden bevat ook tabak. De moderne variant, nicotine pouches genaamd, zijn een soort van theezakjes bestaande uit nicotine met een camouflerende snoepsmaak. Je stopt het zakje tussen je tanden en bovenlip en de nicotine komt via het speeksel in de bloedbaan. Wettelijk gezien mag het, indien de hoeveelheid nicotine onder een bepaalde norm zit. Je voelt het al aankomen: in de praktijk bevatten de meeste zakjes snus veel meer nicotine dan is toegestaan. Zeker nu het populaire vapen - de e-sigaret - onder druk staat, wordt ook nu kritisch gekeken naar dit pruimgoedje.

Er zijn tientallen merken van dit spul, verpakt in kekke gekleurde ronde of vierkante doosjes. Het is eenvoudig via het internet aan te schaffen. Fysieke verkoop in winkels is wel verboden. Het distribueren via internet maakt de verkrijgbaarheid toegankelijk en moeilijk controleerbaar. Vooral de jeugd is hiermee bezig. In 2021 gebruikte bijna 10% van de jeugd dit, terwijl via een TikTok-enquête inmiddels wel 25% van de jeugd aangeeft het weleens te hebben geprobeerd. De netto kosten zijn vergelijkbaar met die van sigaretten. Dat is best wel duur, want op snus wordt geen accijns geheven.

Verslavingen zijn uiteraard van alle tijden en vooral jonge mensen willen van alles proberen. Zij sluiten zich rond hun puberteit aan bij hun vriendjes en vriendinnetjes om erbij te horen, als het om dit soort middelen gaat. Eenmaal een paar keer geprobeerd ligt een verslaving zo om de hoek.

Zelf ben ik niet zo verslavingsgevoelig. Ik heb bijvoorbeeld nooit gerookt. Wel drink ik nog wel, maar dat staat inmiddels ook op een laag pitje en ik mis het niet. Mijn moeder, die vanaf de komst van de bevrijders in de Tweede Wereldoorlog tot haar dood in 2018 stevig heeft gerookt, besefte later wel dat het niet zo gezond was en probeerde haar kroost te behoeden voor deze verslaving. Uitsluitend bij mij is dat gelukt. Ik begrijp dus ook niet zo goed, waarom men zo nodig hallucinerende middelen moet gebruiken. Ik kan inmiddels best wel begrijpen waarom je af en toe jezelf wil verliezen om afstand te willen nemen van de werkelijkheid, maar de tol is nogal stevig. De kosten van verslavingen zijn hoog, omdat afgezien van de aanschafwaarde ook de herhaling van aanschaf een hoge wissel trekt op je portemonnee.

Erger nog is dat het ook niet goed is voor je lijf en je geestelijke gezondheid en je allerlei risico’s loopt om enge ziektes op te lopen. Dat is ook de reden dat men deze middelen niet wil stimuleren. Erg is ook nog dat vaak juist arme mensen verslaafd zijn en deze verslaving eigenlijk niet kunnen betalen. Blijkbaar zijn er voor de overheid te weinig middelen in te zetten om het volledig te verbieden. Het is vechten tegen de bierkaai, vindt men. Maar hoge accijnzen spekken de schatkist wel prettig, al is dat bij snus niet van toepassing, omdat het spul niet onder de rook- en tabakswet valt, net zo min als cocaïne en andere harddrugs. Ze zijn verboden of vallen in een ander hokje, dus kun je het niet zomaar fiscaal extra belasten. Bij legalisatie zou dat wel kunnen, maar je gaat de volksgezondheid niet te grabbel gooien, zou je zeggen.

Daar denken sommige groepen toch echt anders over. Die gaan ervan uit dat de war-on-drugs niet gewonnen kan worden en bijvoorbeeld bij de legalisatie van softdrugs de criminaliteit nog meer verschuift naar de harddrugs. Het paard achter de wagen spannen is men van mening. Voorstanders van de vrije handel in drugs bagatelliseren ook de gevolgen van harddrugs. In hun ogen is bijv. alcohol veel erger.

Wat is er mis om een keertje jezelf los te maken uit de complexe wereld door een trip te nemen van één of andere drug? Ze vergeten dat het duur en verslavend is en dus de volksgezondheid ondermijnt. En denk je nu werkelijk dat het goedkoper wordt bij legalisatie? Er zal een enorme accijns worden geheven als deze troep legaal wordt. Gevolg is dat -net als bij sigaretten- er toch een illegaal circuit blijft om de prijs te drukken. Dus die nietsontziende criminele drugsoorlog, waarvan elke gebruiker van een springpilletje tijdens een dancefeest aandeelhouder is, gaat gewoon door; al zal dat zeker minder zijn. Welke politieke oplossing er ook gekozen wordt: het is altijd kiezen uit kwade.

Als de wereld er nu wat mooier voor zou staan, zouden de mensen niet zo gauw vluchten in snus, cannabis, cocaïne, alcohol, xtc of wat dan ook. Jammer is alleen dat de toekomst weinig hoop biedt voor een naderend paradijs. Wellicht wordt de toekomst onder invloed van deze middelen wel dragelijker. Moet je dat tegenhouden? Ik doe er in ieder geval niet aan mee.