‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen
Dure Trein
Oud-minister van financiën Koolmees is nu directeur van de NS. Die man kan wel rekenen. Hij rekende voor dat als dit jaar de kosten van de trein door onderhoud, inflatie, hogere loonkosten en minder passagiersomzet met bijvoorbeeld 10% gaat stijgen, dit integraal wordt doorberekend in de prijs van de treinkaartjes in 2025. Niet dit jaar, maar wel volgend jaar. Nu legt de overheid nog bij. Nederland is zowat het enige land ter wereld waar niet structureel het openbaar vervoer wordt gesubsidieerd. OV vinden we niks. Beslist een ander hoe laat je vertrekt of aankomt. Dat doen we niet in de 21e eeuw.
Het is bovendien duur. Met de trein reizen is nu al stevig aan de prijs, maar wordt steeds duurder. Met de auto rijden is anders ook niet goedkoop. Omgerekend wel iets minder duur dan nu met de trein 2e klas. Een retourtje Eindhoven- Amsterdam kost nu € 45,50 met de trein; slik. Als je de kilometers tegen 23 eurocent declareert bij je baas krijg je iets meer dan dit bedrag terug. En die dik 200 kilometer met de auto kost je wat benzinekosten betreft maximaal € 36,00 euro. Die auto heb je toch; dus dan is de trein duurder. Zo rekent ieder zich rijk, zeker als de treinkaartjes fors in prijs gaan stijgen. Met twee man in de auto is echter sowieso veel voordeliger en al een stuk milieuvriendelijker dan alleen, maar dat past niet in onze individuele cultuur. Moeten we veel te veel rekening houden met een ander: no way.
Blijkbaar gaan er minder mensen met de trein sinds Corona, waardoor de NS in 2023 ruim 190 miljoen verlies maakte. Rekenmeesters denken dan simpel: we gaan de dienstregeling versoberen om de kosten te drukken en we verrekenen de verliezen in de prijs van de treinkaartjes: iedereen blij. Maar omdat het autorijden weer mega populair is geworden en velen van ons zich verlekkeren in alsmaar uitdijende, loodzware -inmiddels vooral elektrische- SUV’s met duizelingwekkende aantal PK’s, wordt de steeds duurder wordende trein dus hoe langer hoe minder aantrekkelijk. In de trein kun je anders nog wel wat werk voorbereiden, lezen en zelfs rusten. Dat kan en mag in de auto niet. Maar de individuele vrijheid die ons de auto biedt, compenseert blijkbaar alles. De overeenkomst tussen trein en auto is dat de infrastructurele kosten om te kunnen gaan met trein of auto beide erg kostbaar zijn. Elke centimeter weg of spoor zit in een onderhoudsplan en is blijvend een kostenpost. De fors gesubsidieerde vliegsector hoeft buiten het regisseren van de vluchten, alleen infrastructuur aan te leggen bij het begin- en eindpunt in de vorm van vliegvelden. De enorm vervuilende vliegtuigen vertrekken hier belastingvrij van A naar B. Je bent wel gek om met de trein te gaan. Veel te duur en de reis duurt met de trein ook nog eens langer om de afstand te overbruggen. Ooit was het de bedoeling dat we stikstof- en klimaatdoelstellingen wilden halen, maar met het huidige vervoersbeleid zijn deze doelstellingen utopie. Zeker nu Nederland massaal naar rechts is opgeschoven staat het individu volledig centraal.
Omdat collectief vervoer toch nog steeds gezien wordt als een linkse hobby van woke klimaatdrammers is het sowieso al impopulair. Naast duurder wordende kaartjes in de trein wordt nu ook het meereizen van derden in daluren tegen lagere kosten ontmoedigd door complexe processen eer dat je deze korting kan inzetten. De trein moet toch rijden, dus deze regelingen zijn er destijds gekomen om het reizigersaanbod te verdelen en vooral de reizigers te verleiden om de spits te mijden. Maar blijkbaar is het fraudegevoelig en bezorgt het de conducteurs hoofdpijn. En afgezien dat die er meestal niet zijn, is dit wel het laatste wat we deze mensen wensen.
Het ingewikkelde meereizen in de daluren is dus weer een motief om de trein te mijden. Juist omdat hij toch moet rijden zou je juist moeten stimuleren dat de bezettingsgraad van de trein gedurende de hele dag hoger zou moeten zijn. Al met al zitten we blijkbaar liever in de file dan in de trein. En die klimaat- en stikstofdoelen: het zal onze tijd wel duren. Allemaal geen zin in. Wie dan leeft, wie dan zorgt. Ocharme ons nageslacht, als dat het nog overleeft.
