‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Veilig?
Eén van de meest gebruikte woorden in de tegenwoordige maatschappij lijkt ‘veiligheid’ te zijn. En dan gaat het juist om het ontbreken ervan. Op de vraag of ik me veilig voel dan antwoordde ik tot voor kort zonder nadenken: ja hoor! In mijn beleving is de algemene betekenis van het woord veilig een gemoedstoestand hoe je je voelt: lichamelijk of geestelijk. Het kan wel wijzigen door de situatie. Fiets ik op de snelweg, dan voel ik me zeker onveilig en ook als ik op een wankele ladder naar het dak ga. Terecht, want de kans dat er een ongeluk gebeurt is best wel groot met zo’n bejaarde als ik. In de Dikke van Dale zijn er zes betekenissen van veilig: van personen: beschermen tegen gevaar; van plaatsen: de zaak is tegen aantasting geborgd; van personen èn zaken: verzekerd tegen aantasting; algemeen: waarbij geen gevaar is; gevaar voorkomen en dan nog in ‘zwakkere’ opvatting: zonder risico.
Vooral de laatste betekenis wordt heden ten dage te pas en te onpas gebruikt. Voor de minste kritiek die er wordt geuit ontstaan er onveilige situaties lezen en horen we inmiddels overal. Heb je een meningsverschil met de baas, dan ontstaan er onveilige situaties als dit niet wordt uitgesproken. En wat bedoelt men dan precies? Een situatie waarbij meestal de medewerker zich bedreigd voelt, omdat er zaken van hem of haar verwacht worden die momenteel niet zo uitgevoerd worden. De baas wordt kritischer op de medewerker en de medewerker voelt zich daarbij onvrij. En daaraan wordt dan het woord ‘veilig’ gekoppeld. In mijn ogen een veel te zwaar begrip voor een situatie die met communiceren toch op te lossen zou moeten zijn? Het blijkt echter vaak dat partijen in plaats van met elkaar praten hierover, zich terugtrekken in hun meningen en de situatie laten escaleren tot een onwerkbare situatie. En dat leidt dan tot een zogenaamde ‘verstoorde arbeidsverhouding’ en de leidinggevende en medewerker gaan dan uit elkaar. En waarom nu eigenlijk? En dan ontstaan er inderdaad onveilige situaties, omdat carrières op het spel staan en zekerheden dreigen om te vallen.
Het ontbreken van veiligheid als gevolg van gebrek aan communicatie zou toch in deze tijd niet voor moeten komen. We zitten de hele dag met onze smartphone in onze handen en kunnen de hele wereld instant appen, telefoneren of beeldbellen. Toch lijkt het hoe langer hoe meer fout te gaan. Komt het doordat we elkaar fysiek minder opzoeken? Het zou goed kunnen. Non-verbale communicatie is in de tweedimensionale wereld van Zoom en Teams moeilijk waar te nemen. En blijkbaar speelt het vertrekken van spiertjes, het wegkijken of juist het rollen van ogen een belangrijke rol hoe men op elkaar reageert. Misschien is dat ook wel de reden dat werkgevers het thuiswerken weer hoe langer minder stimuleren en eerder ingestelde regels uit de coronatijd rondom thuiswerken terugdraaien. Het kan ook een gebrek aan vertrouwen zijn dat men het telewerken wil indammen. Als de medewerkers onder ogen zijn, zie je wat ze uitspoken en dit is een wellicht ouderwetse, maar meetbare manier van managen. Nu vraag ik me alleen wel af of dat helpt. Bedrijven vragen aan hun medewerkers grote flexibiliteit, maar de manager wil wel dat hij op afroep fysiek beschikbaar is.
Ik heb de laatste twee jaar van mijn werkzame leven uitsluitend thuis gewerkt. Ik vond het prima. Mijn werk leende zich er goed voor en communicatie met mijn baas verliep via Teams. Ook hij had liever dat we op kantoor zouden komen, maar dat ging destijds niet vanwege de pandemie. Qua productiviteit of kwaliteit van mijn werk ging alles prima vanaf thuis. Ook de communicatie met Teams was in mijn beroep een uitstekende vorm om samen te werken. Ik voelde me zeker veilig in deze situatie en heb tot mijn pensioen met plezier kunnen werken. In mijn ogen moet je dus onveiligheid direct aanpakken in een arbeidsrelatie. Bespreek dit zo snel mogelijk face to face.
Veiligheid is dus een ruim begrip. Is de maatschappij werkelijk zo onveilig? Er zijn heel veel mensen die je proberen te belazeren. Ben dus attent. Door de digitale revolutie moet je erg alert zijn op rare mails met vragen van bedrijven die normaal nooit iets via e-mail vragen. Hoe langer hoe meer werken bedrijven die gevoelige gegevens van je hebben met portalen. Daar moet je op inloggen en vaak ook nog je gebruik bevestigen via een SMS of andere code. Dat is veel veiliger dan een link in een e-mail die ervoor zorgt dat je PC of laptop gekaapt kan worden. Maar een groot deel van de mensen zijn digitaal niet vaardig genoeg om dergelijke risico’s in te schatten. In die zin is deze wereld heel onveilig. Sommige mensen raken hiervan geheel paranoia. De oplossing is niet zo simpel, omdat de toegang tot de analoge wereld hoe langer hoe verder wordt afgesneden. Dat zou wel eens tot
heel onveilige situaties kunnen leiden. Misschien een paar weesgegroetjes bidden dat het jou niet overkomt?
