‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Vrijwilligers, meer dan handen
Mijn hele volwassen leven ben ik al vrijwilliger. En meestal heb ik daarbij zitting gehad in besturen en vaak als voorzitter, penningmeester of secretaris. Ik heb in het bestuur gezeten van een jongerencentrum, een welzijnsstichting, een muziekcollectief, een politieke partij, een lokale omroep en nu sinds 2016 het museum in Dongen. Ik heb het altijd belangrijk gevonden om iets voor de gemeenschap te betekenen. Dat kon ook goed wat tijd betreft, want mijn vrouw en ik hebben nooit kinderen gehad, dus was er ook altijd wel wat tijd voor extra activiteiten.
Een maatschappij kan niet functioneren zonder vrijwilligers. Waardering voor vrijwilligers is een must, want het vrijwilligerschap is ook kwetsbaar. Iedereen die vrijwilligerswerk doet kan ermee ophouden, als men er geen zin meer in heeft of er dingen gebeuren waarmee je het niet eens bent. Je hebt geen arbeidsverhouding. Toch is vrijwilligerschap niet vrijblijvend. Je spreekt met elkaar iets af en de meeste vrijwilligers voelen gelukkig de verantwoordelijkheid om die afspraken ook na te komen. Maar het blijft op eieren lopen. Neem nu de Coronatijd. Het zou zomaar kunnen dat na zo’n lange periode vrijwilligers inmiddels een andere invulling van hun vrije tijd hebben gevonden. Het was dus spannend of na deze periode iedereen weer bereid was om zich in te zetten.
Voor een bestuur is het belangrijk de inzet van de vrijwilligers te waarderen. Je zult dus activiteiten moeten ontplooien om vrijwilligers aan je te binden. Je kunt dit doen door voor vrijwilligers activiteiten te organiseren of de vrijwilliger in het zonnetje te zetten bij speciale gebeurtenissen. De meest banale oplossing is om vrijwilligers te betalen. Er zijn regels rondom het betalen van vrijwilligers. Veel organisaties zijn zelfs niet in staat om dit mogelijk te maken. De maximale vrijwilligersvergoeding bedraagt 5 euro per uur met een maximum van 1800 euro per jaar. Wanneer je als bestuur vrijwilligers gaat uitkeren moet je wel uitkijken. Als een vrijwilliger kosten declareert die hij of zij heeft gemaakt en hij ontvangt een vrijwilligersvergoeding, dan kunnen de onkosten boven de 1800 euro gezien als inkomen. Dat kan niet de bedoeling zijn, maar de fiscus kan zomaar daardoor de belastingvrije voet voor vrijwilligersvergoeding schrappen.
Waarom is een vrijwilliger vrijwilliger? Van de week was ik in een museum waarbij de directeur beweerde dat vrijwilligerschap gezien moet worden als een hobby en dat het uitbetalen van vrijwilligers betaald wordt van gemeenschapsgeld. Zij was van mening dat het geen taak is van de instellingen om iemands hobby te financieren uit subsidies. Ze gaat hier geheel voorbij aan het feit dat vrijwilligerswerk een zeer grote bijdrage levert aan organisaties en de smeerolie is binnen de maatschappij. Het werk zou onbetaalbaar worden als iedereen die iets doet in dienst wordt genomen, al was het maar tegen een minimum loon. Ik stond perplex van zo’n kortzichtige blik en zeker van iemand in zo’n positie.
Het vrijwilligerschap is uiteraard voor ieder persoonlijk een hobby, maar dat wil niet zeggen dat het niet bijdraagt aan de maatschappelijke infrastructuur. En waarom zouden vrijwilligers dan daar niets voor mogen ontvangen? Zeker als ze werk verzetten waarvoor anders dure professionele krachten moeten worden ingezet.
Vrijwilliger zijn kan ook zeer dankbaar werk zijn. Je bent iemand en je betekent iets. Je doet dit samen met andere mensen, waardoor erg warme vriendschappen kunnen ontstaan. Bovendien geeft de invulling van vrijwilligerswerk een stuk meer voldoening dan thuis op de bank zitten.
Om de vrijwilligers in het zonnetje te zetten is er een internationale vrijwilligersdag op 7 december. Dat loopt niet parallel met de jaarlijkse vrijwilligersactie NL Doet, die in maart plaatsvindt.
Ik heb eigenlijk nooit gehoord dat vrijwilligers als zodanig expliciet in het zonnetje worden gezet. Er worden op 7 december ‘meerdanhanden’-vrijwilligersprijzen uitgereikt. Ik kan me niet herinneren dat deze ooit in onze plaats Dongen is uitgereikt. Gezien het grote aantal vrijwilligers in ons dorp wordt het wellicht weleens tijd.
