De heks van Dongen | Dongen Revisited

Vanaf 12 oktober presenteert Stedelijk Museum Breda in samenwerking met het Van GoghHuis De heks van Dongen, de eerste grote overzichtstentoonstelling van ‘de schilders van Dongen’. Voor het eerst worden meer dan 100 werken bij elkaar gebracht die in de 19e eeuw in en rond Dongen werden gemaakt. Samen vertellen ze het fascinerende verhaal van een van de vroegste kunstenaarsdorpen in Nederland. In Dongen Revisited spiegelen tien hedendaagse kunstenaars zich aan het werk van hun 19e-eeuwse collega’s.

Kunstenaars ontdekken Dongen|
In de 19e eeuw reizen toonaangevende kunstenaars, onder wie August Allebé, Jozef Israëls, Max Liebermann en Suze Robertson naar het Brabantse Dongen, in de omgeving van Breda. Het dorp is nog niet aangetast door de nieuwe tijd. Onder de grote rivieren vinden ze een omgeving die lijkt op het werk van de schilders uit de Gouden Eeuw. Dongen wordt zo een van de vroegste kunstenaarsdorpen van Nederland. De kunstenaars maken tekeningen en schilderijen van het romantische landschap, de boerderijen en hun bewoners, en ambachtslieden zoals wevers, schoenmakers en kantklosters. Hun werk wordt in korte tijd bijzonder populair en inspireert andere kunstenaars.

Van Gogh’s inspiratie

De motieven op de schilderijen van de schilders van Dongen zijn ook een inspiratiebron voor Vincent van Gogh. Onderwerpen als de boeren en de wevers neemt hij over in zijn werk. Van Gogh laat zich voor De Aardappeleters inspireren door Boerengezin aan de maaltijd, een schilderij dat Jozef Israëls in Dongen maakt. Vincent schrijft in 1882 aan zijn broer Theo dat hij diep onder de indruk is van de sfeer, de armoede en de emotie die uit de voorstelling spreekt. Speciaal voor de tentoonstelling heeft het Van Gogh Museum dit meesterwerk van Jozef Israëls uitgeleend aan Stedelijk Museum Breda.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Dongen Revisited: actuele terugblik

Wat heeft het werk van ‘de schilders van Dongen’ te maken met de wereld van vandaag? In Dongen Revisited beantwoorden tien kunstenaars deze vraag vanuit een eigen invalshoek. Ze laten zien (en horen) dat de thema’s uit de 19e eeuw niets aan actualiteit hebben verloren. Met werk van: Patrick van Caeckenbergh, Tessa Chaplin, Ruud van Empel, Ingeborg Entrop, Domenique Himmelsbach de Vries, Dirk Kome, Anna Lange, Abdol Motavassel, Olphaert den Otter en Marenne Welten.

Naast Van Gogh – Suze Robertson & Marenne Welten

Als onderdeel van De heks van Dongen is in het Vincent van GoghHuis in Zundert de tentoonstelling Suze Robertson & Marenne Welten – Naast Van Gogh te zien. Vincent van Gogh en zijn tijdgenote Suze Robertson - die ‘de vrouwelijke Van Gogh’ werd genoemd - vertonen een bijzondere verwantschap in hun onderwerpen en schilderstijl. Stedelijk Museum Breda toont het werk dat ze schilderde in Dongen, in het Van GoghHuis ligt het accent op haar werk uit Etten-Leur. Het werk van Suze Robertson wordt hier gespiegeld aan dat van hedendaagse kunstenaar Marenne Welten.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnen twee publicaties: het rijk geïllustreerde boek De Schilders van Dongen in de reeks van WBOOKS over kunstenaarsdorpen in Nederland en Dongen Revisited, een eigen uitgave van Stedelijk Museum Breda.

De heks van Dongen

Uit de eigen collectie toont Stedelijk Museum Breda het meesterwerk De spinster in Dongen uit 1880 van Max Liebermann. De vrouw achter het spinnenwiel is Pietje Verhoef, een oude boerin. Zij werd een geliefd schildersmodel. De kunstenaars beelden haar veelvuldig af, kromgebogen over haar handwerk, sjouwend met een takkenbos, als waarzegster of toverkol. Als ‘de heks van Dongen’ groeit ze uit tot de verpersoonlijking van Dongen.