‘Spaanders’ is een column waarin Dongenaar Henk Spaan zijn visie geeft op actuele Dongense zaken, de lokale politieke processen en al wat verder afkomt op de bewoners van de gemeente Dongen. Prikkelend en altijd op zoek naar het hoe en waarom van zaken. Henk Spaan (67) heeft 40 jaar overheidservaring, waarvan gedurende meer dan 27 jaar als gemeentesecretaris. Op dit moment houdt hij zich vooral bezig met managementadvisering en coaching.
Grote zorg om de jeugdzorg
Gisteravond keek ik naar het journaal van 20:00 uur. Inmiddels ben je al gewend aan alle berichten over politici die de 2e kamer niet, niet juist, onvolledig of te laat informeren. Ook aan de beelden van de stroom vluchtelingen begin je al te wennen. Aanslagen hier, aanslagen daar; twee dode baby’s gevonden, ernstige ongelukken, natuurrampen, informatieavonden over de huisvesting van vluchtelingen, die volstrekt respectloos worden verstoord, en ga zo maar door. Ik ben zo langzamerhand in het stadium dat ik er, zij het met gepaste afschuw en/of compassie, kennis van neem. Misschien moet ik wel constateren dat ik begin af te stompen of dat ik een soort beschermingsmuur om me heen heb gebouwd om niet elke keer weer geëmotioneerd te raken.
Toch was er gisteravond één bericht op het journaal dat me diep raakte. Het ging over een jongen rond 18 jaar die in een gesloten instelling was opgenomen. De moeder vertelde heel gelaten dat het onmogelijk was haar zoon in huis te houden. Dat was, als hij in een psychose raakte, te gevaarlijk – zelfs levensbedreigend – voor haar gezin, maar ook voor haar zoon zelf. Geen instantie voelde zich geroepen om de jongen te behandelen of kon dat niet. In Dongen zullen zich ongetwijfeld ook min of meer vergelijkbare situaties voordoen.
De moeder was met name heel verdrietig over het feit dat er geen greep te krijgen was op de instanties die zorg zouden moeten verlenen aan de jongen. Haar uitspraak was: “Iedere instantie werkt op zijn eigen eilandje”. Eigenlijk toch het beeld dat zo langzamerhand velen hebben als het gaat om de zorg in Nederland en niet alleen als het gaat om de jeugdzorg. Het probleem is veel breder. De kranten hebben daar al vol van gestaan.
De behandelaar van de betreffende jongen sprak heel nadrukkelijk haar grote zorg uit over het gebrek aan mogelijkheden om dit soort personen adequaat te behandelen. Letterlijk zei ze: “Ik ben bang dat deze mensen steeds meer aan lager wal zullen raken.” Een voorbeeld ervan is de noodgedwongen opvang van een deel van deze mensen door het Leger de Heils. Geweldig dat er een dergelijke organisatie is, maar zij zijn niet ingericht op het opvangen en verzorgen van mensen met een lastige geestelijke beperking of psychische klachten. Die mensen horen ook niet thuis bij het Leger des Heils, maar in een instelling die op de opvang en behandeling gericht is.
Sinds 1 januari j.l. zijn de gemeenten verantwoordelijk voor een groot gedeelte van de zorg in Nederland en ook voor de Jeugdzorg. De meeste gemeenten hebben daar invulling aan gegeven door contracten te sluiten met instanties en organisaties die werkzaam zijn op het gebied van de jeugdzorg. Dat zijn vaak instellingen die elk voor zich een bepaald deel van de zorg op zich kunnen nemen. Dat is een heel gecompliceerd geheel omdat niet alle jongeren met een geestelijke beperking of psychische klachten op dezelfde manier behandeld kunnen worden. In elk geval levert dat complicaties op in de communicatie onderling. Het gevolg is dat deze instanties en organisaties nu in de positie zitten dat ze alleen personen in behandeling nemen die exact binnen hun doelgroep passen en – nog erger – voor zover hun budget het nog toelaat. Het is dus rationeel gezien logisch dat er mensen tussen de wal en het schip raken. Dat is dan misschien rationeel wel logisch, maar het is menselijk gezien toch niet langer meer acceptabel.
Wat is er toch gebeurd de laatste jaren. De ene bezuiniging na de andere en nou zien we het resultaat. Keihard gezegd: we zijn zo langzamerhand in de situatie dat we mensen, bijna doelbewust in de kou laten staan. Dan hoor je vervolgens dat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zich de kritiek nadrukkelijk aantrekt en dat gemeenten die buiten hun boekje gaan, met Staatssecretaris van Rijn “te maken zullen krijgen”. Typische en schrijnende voorbeelden van: “een muis die brult.”
Zelf heb ik een broer gehad met een geestelijke beperking. Hij is 2 jaar geleden overleden, maar ik heb de laatste jaren voor zijn dood heel nadrukkelijk gemerkt en geconstateerd dat de zorg voor hem steeds minder werd. Dat had gevolgen voor zijn lichamelijk en geestelijk welzijn. En het ergste was, dat wat je ook zei of deed; er veranderde niets en je gevoel van machteloosheid werd alleen maar groter.
Het is momenteel eigenlijk al veel te laat, maar er moeten krachtige maatregelen genomen worden. Die kosten geld. Nou, de economie groeit weer en maak er dan maar geld voor vrij!! Dat geldt voor de jongeren en voor de ouderen en voor allen die zorg behoeven. Uiteraard moeten we die zorg zo goed en zo efficiënt mogelijk verlenen, maar bezuinigen omdat het effectief geld oplevert, moet afgelopen zijn. De balans tussen geld en adequate zorg is volledig doorgeslagen naar de geldkant.
Het grijpt me aan; door mijn eigen ervaringen, maar nog veel meer door de woorden van de moeder: “ik verwacht niet dat mijn zoon 19 wordt. Omdat hij en wij geen toekomst meer zien, hebben we met hem afgesproken dat hij zelf kan aangeven wanneer hij niet meer verder wil.” Stel je dat eens voor bij je eigen kind van nog geen 19 jaar!!!
Ik heb maar één oproep. Bestuurders, ook in Dongen, doe er wat aan en begin er meteen mee.
