‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Bullshitbanen
De definitie van een ‘bullshitbaan’ is een baan waarbij mensen het gevoel hebben dat ze weinig tot niets bijdragen aan de maatschappij, of misschien zelfs de maatschappij schaden. Deze definitie haal ik ergens op van het internet. Persoonlijk zou ik deze definitie wat willen nuanceren. Een bullshitbaan is een job waarbij men geen toegevoegde waarde toevoegt aan het welzijn van mensen. Het is dus geen gevoel maar een feit.
En wat is dan zo’n bullshitbaan? De meest elementaire praktische vorm is dat iemand kuilen aan het graven is die de volgende persoon weer dichtgooit. Niemand heeft er wat aan en het kost veel energie. Er zijn mensen die beweren dat 1 op de 3 of 1 op de 5 banen zo’n baan is. Dat lijkt me wel wat overdreven. De meeste mensen hebben waarschijnlijk dat gevoel niet, anders zou je toch wel ander werk zoeken? Banen zat. Het is niet erg motiverend om iets te doen wat nutteloos is. Maar ja, het is vaak wel dat het goed wordt betaald en het gebeurt vaak in een prettige en veilige omgeving, zijn dan de tegenwerpingen. En dan hangt er ineens een filosofisch vraagstuk of alles wel nut moet hebben. En is eigenbelang dan ook geen nut?
Het is lastig om dit ter discussie te stellen. We zijn van een doe- maatschappij in het verre verleden naar een control-maatschappij geëvolueerd. Door omstandigheden zoals o.a. vergrijzing is bijvoorbeeld de dienstensector ontploft. Relatief slecht betaalde – maar nuttige- arbeidskrachten worden door controleurs in de nek gezeten om alles wat ze doen te verantwoorden. ‘Checks en balances’ is waarop vaak wordt gestuurd. Vaak uit wantrouwen en vrees voor fraude worden de goedkoopste arbeidskrachten het meest opgezadeld met allerlei lijstjes en normen. Ze zouden de kantjes er weleens vanaf kunnen lopen. De dik betaalde controleurs van deze mensen voegen niets toe. Vaak verdienen die het dubbele van de feitelijke uitvoerder van de nuttige taak. Het is zelfs onmogelijk dat de uitvoerder van de taak de boel zo belazert, want de feitelijke kosten zijn door al die controles al drie keer zo hoog dan het salaris van de uitvoerende medewerker. Wie belazert nu wie?
In mijn ogen zijn vele controles nutteloos en is een hele platte organisatie op basis van vertrouwen veel goedkoper en leuker, dan het proces opzadelen met bullshitbanen, zoals al deze controleurs. In de moderne wereld neemt het aantal bullshitbanen erg toe. Sinds de smartphone is vergroeid aan het menselijk lichaam, is duidelijk dat hier flink geld mee te verdienen valt. Je verdient nauwelijks met poetsen, sjouwen, repareren of bouwen, maar wel door de smartphone-eigenaren te beïnvloeden. En ook hier zijn er weer controllers die van alles willen tellen. Hoeveel likes? En dat wordt weer ingezet om mensen te verleiden om iets af te nemen. Mensen zijn nu eenmaal kuddedieren en het zal wel goed zijn als vele anderen het ook goed vinden. En al die ICT-Ers, influencers en marketeers die belast zijn met deze verleiding voegen eigenlijk niets toe aan het welzijn van de mens. Dat zijn ook bullshitbanen. En ze denken dat ze nog nuttig zijn ook. Ze houden echter de echte werkers van hun werk en zorgen bovendien dat deze geld gaan uitgeven aan dingen die niet nodig zijn. Gevolg is dat de echt- werkende mens in de problemen komt.
Andere vormen van bullshitbanen zijn grote speculanten en cryptohandelaren. Maar ook lui uit de gok industrie. Die verdienen geld ten koste van verliezers. Dit drijft de inflatie op en vaak zijn de slachtoffers mensen die het toch al niet breed hebben. Er wordt valse hoop gecreëerd, waarop men inspeelt. Deze mensen met zo’n bullshitbaan zullen dit zeker niet zo ervaren. Ze worden er immers stinkend rijk van. Maar afgezien van hun eigen welvaart, wiens welzijn wordt nu vergroot? Er wordt heel veel geld gemorst en verdiend in banen die niets aan ons welzijn toevoegen, maar het wel schaden. De maatschappelijke mores is ook aan het verschuiven qua werk betreft. Doordat er hoe langer hoe meer bullshitbanen zijn, blijft het echte werk liggen. Er zijn overal tekorten aan kwalitatieve doeners. Ik zit nu al bijna een half jaar te wachten op een loodgieter die een thermostatische inbouwkraan zou komen repareren. Van de organisatie die dit zou regelen kreeg ik deze week bericht dat ze het jammer vonden dat ik de opdracht had ingetrokken. Hmm ? Ik weet van niets. Er bleek geen capaciteit beschikbaar te zijn, en door dit zo aan mij mee te delen, werd de schuld van het niet-uitvoeren bij mij gelegd. Verontschuldigingen aanbieden zou op zijn plaats zijn geweest, maar nu werden door deze bullshitmedewerker de cijfers van het bedrijf weer keurig opgepoetst. Ik had liever gehad dat dat met mijn kraan was gebeurd.
