Mijmeringen: 'Lintjes'

'Mijmeringen' is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen

Lintjes
Het heeft Zijne Majesteit de Koning behaagd u te benoemen tot…. Op meestal 26 april wordt deze tekst een paar duizend keer uitgesproken door een burgemeester of locoburgemeester. Dan krijgt een man of vrouw een lintje. Dat gebeurt bij iemand thuis of op een bijzondere plaats waar de potentiële crimineel of verdachte naar toe is gelokt.

Tot dit jaar was in onze inmiddels ontbindende samenleving het toekennen van een lintje zowat het hoogst haalbare aan waardering voor vrijwilligers. Vaak vinden deze vrijwilligers overigens dat dit allemaal niet zo nodig is. Zij doen het vrijwilligerswerk vanuit hun hart en vinden deze extra aandacht een beetje overdreven. Het in ontvangst nemen van complimenten en uitspreken van hoge waardering en alle aandacht vinden de ontvangers vaak moeilijk. Vrijwilligerswerk gaat niet over de persoon, maar over het doel. Toch weigert maar zelden iemand een lintje. De omgeving die achter de aanvraag zit, heeft meestal van tevoren al ingeschat of het toekennen in goede aarde gaat vallen. Dus worden er jaarlijks enkele duizenden vrijwilligers terecht in het zonnetje gezet.

Is het een eerlijk systeem? Nee. Er zijn twee systemen. Je krijgt automatisch een lintje vanwege het aantal dienstjaren waarin je een politieke rol hebt gespeeld, of je wordt voorgedragen door de omgeving. In het laatste geval verzamelt de omgeving voldoende gegevens voor een aanvraag via de gemeente en de provincie bij het Kapittel van de Civiele Orden. De motivatie voor het aanvragen van een lintje zijn divers, maar redelijk strak. De beoogde gedecoreerde moet een bepaalde periode zich vrijwillig hebben ingezet voor een maatschappelijk, cultureel of sociaal doel. Dit moet door meerdere personen of organisaties worden erkend. Als niemand een aanvraag doet, komt er geen lintje. Na de aanvraag stelt uiteindelijk het ministerie het koninklijk besluit op dat voor ondertekening wordt aangeboden aan de Koning. De minister ondertekent de aanvraag tot het besluit en de Koning bekrachtigt met zijn handtekening dit besluit.

De ministeriële handtekening was tot 2025 puur een administratieve handeling, omdat de inhoudelijke afweging al lang was gedaan door anderen. Afhankelijk van waarom een lintje wordt aangevraagd komt de aanvraag bij een bepaalde minister op zijn of haar bureau. De rest zou een formaliteit moeten zijn. Het huidige kabinet en de Tweede Kamer hebben deze week besloten dat deze formaliteit wordt afgeschaft. Blijken de werkzaamheden van de kandidaat-gedecoreerde niet in overeen te zijn met de politieke doelen en standpunten van de verantwoordelijke minister, dan hoeft de minister sinds deze week de aanvraag voor het koninklijk besluit niet meer te tekenen en gaat de decoratie alleen nog door als een collega-minister of zelfs de minister-president de aanvraag ondertekent. Een weigerende minister is dus van mening dat als vrijwilligerswerk een uitvloeisel is van verderfelijk politiek handelen, het de persoon kan worden aangerekend en dus eigenlijk een crimineel is, vanwege ondermijning van het politieke ideaal van de minister.

En dat is vanaf deze week het officiële beleid, want de betreffende minister werd niet teruggefloten na de walgelijke weigering tot tekenen van de aanvraag voor een aantal lintjes. De betreffende minister heeft geen excuses gemaakt voor haar handelen -ze is tenslotte geen stempelmachine. Dat het kabinet nu niet meer met één mond spreekt terwijl dit heilig zou moeten zijn, is toegelicht in een vage brief aan de Tweede Kamer, die dit als zoete koek heeft geslikt. Een motie van wantrouwen door een paar onnozele oppositiepartijen werd weggehoond. Een kabinetscrisis is deze kwestie blijkbaar volgens de regeringscoalitie niet waard. Dat zou namelijk het gevolg zijn. Als de minister zou worden weggestemd had de partijleider van de betreffende minister de Kamer gechanteerd met een kabinetscrisis. De coalitie, die unaniem tegen de motie van wantrouwen stemde, telde hun knopen. NSC en BBB worden gedecimeerd na nieuwe verkiezingen volgens de peilingen. De huidige coalitie is dus kansloos bij een nieuwe electorale uitkomst. Met het smoesje dat met verkiezingen de aanpak van de huidige grote problemen forse vertraging zou oplopen, heeft men de falende minister laten zitten.

Dat er eigenlijk nergens goede plannen voor zijn voor de grote vraagstukken na negen maanden geruzie, gekluns en gesteggel, gaat men aan voorbij. Blijkbaar vindt men dat er voldoende steun is voor de huidige coalitie, alhoewel het vertrouwen in de regering van het volk tot een nulpunt is gedaald. Zonder vrijwilligers staat onze maatschappij stil. Met vrijwilligers moet je heel voorzichtig omgaan. Maar, als je vanaf 2025 gedecoreerd wordt, voldoe je dus aan het politieke profiel van de ondertekenende minister. Is het dan nog een eer om gedecoreerd te worden? Juist de tot 2025 gehanteerde politieke onafhankelijkheid maakt de maatschappelijke waardering met een lintje zo mooi en onbezwaard. Het wegsturen van de weigerende minister met pek en veren was het enige wat had moeten gebeuren. De politiek heeft nu de morele ondergrens gepasseerd al beseft men dit niet. Kop op, niks aan de hand! Op naar de volgende crisis.