Mijmeringen: 'Kroegpraat'

'Mijmeringen' is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen

Kroegpraat
De maatschappij verhardt enorm. Het beste zie je dit op de social media. Zo gauw ergens iets gepost wordt dat lijkt op een meningsuiting beginnen de reacties. Tegenwoordig veelal omgeven met emoticons. Meestal om meeleven te uiten of om de mening te onderstrepen of juist tegen te spreken. In het laatste geval volgt er meestal ook tekst. En zeker als de boodschap controversieel is, dan zijn deze commentaren niet mals. Of de technische boodschap wordt uitvergroot tot een maatschappelijk schandaal, of de inhoud wordt betwist. Bijvoorbeeld: een simpele boodschap dat het weer ‘code oranje’ krijgt, heeft meestal al een staart van tientallen reacties, omdat men vindt dat dit onzin is, men veel te snel waarschuwt, iedereen bang wil maken, je niet snel genoeg kan waarschuwen etc.

Totaal zinloos en het voegt niets toe. Vaak ontstaat er een discussie tussen reactiegevers die totaal los staat van de inhoud van de oorspronkelijke boodschap. Dat mensen getriggerd raken door een boodschap is op zich eigenlijk best goed. Je leest iets en je hebt er een mening over. Dat is ook de bedoeling van de boodschapper. Maar om dan direct primaire gevoelsreacties onder zo’n bericht te gaan plaatsen gaat eigenlijk best ver. Vroeger werd je verteld dat je tot tien moest tellen, voordat je je primaire reactie uitte, maar door het gemak waarmee je kunt reageren stopt de teller al vaak vòòr twee. Het is meestal wel te zien dat het primaire reacties zijn. De zinnen staan vol met taalfouten en zijn voorzien van heftige emoticons. En in veel gevallen blijkt dat de reactiegever helemaal niets van de boodschap heeft begrepen en deze totaal verkeerd interpreteert. De schrijver is zijn ei kwijt en creëert daarmee zelf weer een nieuwe boodschap. Een hele reactionaire spin-off kan ontstaan. En vaak wordt daarmee de oorspronkelijke boodschap volledig ondergesneeuwd.

Dat is zeker niet de bedoeling geweest van de boodschapper. Soms zijn de reacties wèl hartverwarmend of voegen ze een persoonlijke touch toe vanwege gelijksoortige ervaringen. Dan is een reactie juist heel erg leuk. Maar de meeste reacties zijn weggepend door een woeste, vaak anonieme toetsenbordridder en niet door inlevende lezers, die de tekst op zich laten inwerken voordat ze reageren. Waarom handelen sommige mensen zo primair? Ze beseffen vaak niet dat wat ze schrijven ook zwart op wit staat en als ze dat wel beseffen is de reactie eigenlijk per definitie anoniem.

Degene die een reactie plaatst wil blijkbaar iets kwijt. De vraag is of de oorspronkelijke boodschapper zelf op een reactie zit te wachten. Meestal is de boodschap bedoeld om mensen tot nadenken te zetten. Dat betekent niet dat je dan als lezer direct hoeft te reageren. Als iemand een geschreven tekst in een boek leest, reageert de lezer ook niet gelijk door in het boek een recensie weg te pennen. Omdat het digitale medium -de social media- uitnodigend is om reacties wereldkundig te maken is men hiertoe veel sterker geneigd. Het loopt echter uit de hand. X – het voormalige Twitter- is inmiddels uitgegroeid tot een haatplatform. Wat mij betreft een kruis erdoor. De vriendelijke vervanger zou Bluesky zijn. Volgens de makers veel genuanceerder dan X, maar ik vraag me af hoelang dit duurt. Het corrigerend vermogen van de eigenaren van dit soort platforms is erg laag, omdat hun verdienmodel juist gebaseerd is op controverse. Hoe meer reuring, hoe meer de reclamekassa rinkelt.

Zelf heb ik ook weleens de neiging om een primaire reactie te plaatsen. Bijna altijd tel ik wèl tot tien en heb ik alle letters alweer gewist voordat ik de entertoets indruk. En onder een anoniem pseudoniem reacties plaatsen doe ik sowieso nooit. Eigenlijk zie ik de ongenuanceerde reacties onder de berichten als kroegpraat. Binnen de kroeg kan een boude uitspraak tot een leuke discussie leiden. Voordeel in de kroeg is dat je elkaar aan kan kijken en het verspreidingsgebied van je reactie komt niet veel verder dan de vier muren van het café. Bovendien kun je vooraf een beetje inschatten wat de gevolgen van de discussies zijn. Dat laatste vergeten de toetsenbordridders nogal eens als ze hun slag slaan. Ik ga de reacties op social media voortaan kroegpraat noemen, daarmee bijna synoniem aan het huidige regeringsbeleid. Het brengt helaas wel schade toe. Het is veel geblaat, weinig wol en vooral kortzichtig.