Mijmeringen: 'Clouddiensten'

'Mijmeringen' is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.

Clouddiensten

Met de cloud bedoelen we de omgeving waar we tegenwoordig onze data opslaan. De bekendste en grootste clouds komen uit de Verenigde Staten en zowel de overheid, het bedrijfsleven als particulieren maken hier dankbaar gebruik van. Kenmerken van een cloud zijn dat je er als klant aan je data geen onderhoud hebt, het altijd en overal kunt opvragen, meestal platform-onafhankelijk en snel is. Geen wonder dat zowat alles waar data opgeslagen moet worden de cloud wordt ingezet. De Amerikaanse providers bieden dit aan samen met de software om de cloud te voeden of te gebruiken. Met die software is de opmars begonnen van de cloud. De besturings- en communicatiesystemen zijn van dezelfde provider. Het is vóór AI de laatste grote IT-ontwikkeling geweest.

Als particulier begin je onschuldig met de cloud door gebruik te maken van One Drive, iCloud of Google Drive. Gemak staat voorop en de kosten vallen nog mee. Zelf een server inrichten is tenslotte zeker niet voor niets en blijft altijd geld en aandacht kosten. Bovendien heb je technische kennis nodig om de boel aan de praat te houden. Dat is ook niet voor iedereen weggelegd. Bij overheden en bedrijven hebben de Amerikaanse aanbieders zowat iedereen verleid om van hun clouddiensten gebruik te maken. In den beginne gebruikten de professionele partijen uitsluitend gehuurde serverruimte of hadden ze zelf een eigen serverpark, maar de cloud lonkte, vanwege het wegvallen van hoge vervangings- en onderhoudskosten in ruil voor -een bij het afsluiten- gunstig abonnement. Bijkomend voordeel was dat de aanwezige ICT kennis nu enkel ingezet hoefde te worden voor hun corebusiness.

De risico’s waren deels onderkend. Zo is het jaren gewoon geweest dat men afdwong dat de Amerikanen de Europese data opsloegen op Europese servers. Men was ooit wakker geschrokken door de Patriot Act na 9/11 waarbij de Amerikaanse regering kon eisen dat data op Amerikaanse servers toegankelijk werd voor de Amerikaanse overheid. Dat ging Europa te ver. Met de clouddiensten spelen echter andere regels. Data is verspreid over de hele wereld en wordt vaak opgeslagen op de plekken waar de kosten het laagst zijn. Bovendien worden de backups ervan op verschillende plaatsen opgeslagen om verlies van data te voorkomen. Een aantal politieke partijen beginnen zich ernstig zorgen te maken over de monopoliepositie van de Amerikanen en de gevolgen ervan, nu duidelijk is dat de Amerikanen inderdaad aangetoond hebben dat ze politiek ingrijpen in de software of clouddiensten als ze het niet bevalt.

Men schreeuwt dat de overheid stante pede over moet schakelen naar Europese alternatieven met deze ICT-oplossingen. Duidelijk is dat wie dit roept er totaal geen verstand van heeft. Met alleen de overheid omzetten ben je er niet. Er is geen enkele commerciële partij in Europa die op deze schaal deze verhuizing kan aanbieden. En doe je dit alleen voor overheidsdiensten, dan heb je maar een druppel op de gloeiende plaat te pakken. Eigenlijk zou je het hele internet moeten hervormen, voordat je deze stap zet. We zouden naar een internet moeten waarbij je alleen geautoriseerd en geauthentiseerd toegang hebt om bij je eigen data te kunnen of überhaupt de digitale snelweg op gaat. Met alleen verschuiven van dozen ben je er lang niet. Ook alle software om data te ontsluiten is nu ook Amerikaans. Ook dat zul je aan moeten passen.

Deze mega-operatie duurt tientallen jaren en een vermogen. En in de tussentijd blijf je afhankelijk van je huidige Amerikaanse partij. Zelf heb ik in een project gezeten bij een grote verzekeraar om alles naar de cloud te brengen. Daarbij moesten we grote fundamentele keuzes maken, waar heel wat discussie over is geweest. Dat heeft heel wat grijze haren gekost. Teruggaan naar eigen servers is gewoon geen optie. We moeten er ‘gewoon’ voor zorgen dat we diplomatiek met de Amerikanen overeenkomen dat data niet politiek ingezet mag en kan worden. Er zou een mondiale ICT-trustbeweging moeten komen die waakt tegen partijdige inmenging. Een mondiale onafhankelijke waakhond is een must. Dit vooral om politieke, maar ook economische excessen te vermijden. De monopoliepositie van Amerika bepaalt nu ook nog eens dat de prijs eenzijdig wordt bepaald. De prijzen kunnen ontploffen. Trump roept wel dat de handelsbalans met Amerika erg scheef is in zijn nadeel, maar heeft geen idee hoe groot dit IT-kapitaal is. Dat kapitaal staat immers niet op de balans.

We hebben ons echter wel in het pak laten naaien.