‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Boete
Elk gezin, bedrijf, stichting of vereniging krijgt facturen. Het kan over betalingen gaan van standaard zaken zoals gas, water, licht, abonnementen. premies of belastingen. Om te voorkomen dat je abusievelijk als een dubieuze debiteur wordt aangezien, is de eenvoudigste wijze -om problemen te voorkomen- de facturen direct te betalen. De meest eenvoudige manier is om de crediteur te machtigen voor de betalingen. Dan wordt het bedrag direct geïncasseerd, dus op tijd betaald en kom je niet in de problemen. Behalve uiteraard als er geen geld is: als je moet kiezen tussen bijvoorbeeld eten of de premie voor de zorgverzekering. Arme mensen waarvan de vaste kosten hoger zijn dan de inkomsten en extra zwaar getroffen worden door inflatie en bijv. door de verhoogde energiekosten.
Het kan ook voorkomen dat je een rekening hebt gemist en deze pas boven water komt bij een aanmaning of dwangbevel. In veel gevallen is er totaal geen opzet in het spel. Voordat je het weet is de betaaltermijn verlopen. Ben je te laat, dan zijn er bedrijven die dan al direct je een boete opleggen, met het sturen van een herinnering. Dat is natuurlijk niet klantvriendelijk. Debiteuren beheren kost geld. Je moet in de gaten houden dat de rekening tijdig betaald wordt en zo niet dan tot actie overgaan, waarvoor je eigenlijk niets hebt begroot. Er zijn best veel bedrijven die hun facturen daarom verkopen aan een factoringbedrijf. Voor de leverende bedrijven heeft dit als voordeel dat ze binnen 24 uur het geld van hun debiteuren op de rekening hebben staan, ongeacht de betalingstermijn. Daarmee blijft het bedrijf liquide. Er zijn uiteraard wel kosten aan verbonden. Die kun je al meenemen in je verkoopprijs. Een vervelend punt hierbij is dat er ineens een derde partij is betrokken als de klant het bijvoorbeeld niet eens is met de factuur. Het factoringsbedrijf is geen filantropische instelling en zal al snel dreigen met incassokosten, terwijl jij het bijvoorbeeld als klant niet eens bent over de geleverde goederen of diensten en dus ook oneens bent met de factuur van de originele crediteur. De incassokosten zijn wettelijk vastgelegd en beginnen met 15% over de eerste 2500 euro. Dat is veel geld.
In tijden dat alles flink duurder wordt en mensen in geldnood komen kan het zomaar zijn dat de incassokosten en boetes bij elkaar zodanig hoog oplopen dat de debiteur alleen hierom al in de problemen komt. Meestal is bij schuldhulpverlening dit onderwerp het eerste wat wordt besproken met crediteuren, om de schuldenlast te verminderen. Het woord boete heeft ook gevoelsmatig een schuldwaarde. Je hebt iets verkeerds gedaan. Toch met de torenhoge inflatie en exponentiële energiekostenstijging kan iemand er meestal helemaal niets aan doen dat er financiële problemen ontstaan. Toch worden ze geconfronteerd met boetes. Ook als de overheid geld terugvordert -wel of niet terecht- en men overschrijdt de betaaltermijn dan wordt er direct een boete berekend.
Wat niet gebeurt is dat de leverancier in contact treedt met zijn klant en vraagt waarom de klant niet betaalt. Wellicht komt men er met een betalingsregeling wel uit. Maar ja, dat kost geld. Uitbesteden van facturen, of geautomatiseerd boetes opleggen is veel goedkoper en als je op krediet wil kopen zijn rentes van 10% zeker gebruikelijk. In alle gevallen wordt de schuld alleen maar groter, maar de inkomsten eigenlijk nooit. Het hele schuldenverhaal is een molensteen om de nek, zeker voor de onderkant van onze maatschappij. En vaak schamen mensen zich voor hun situatie en komen veel te laat in actie om het probleem aan te pakken. Dan zijn er alleen maar verliezers: de leverancier die een deel van zijn verwachte opbrengst moet afschrijven en de klant die jarenlang vastzit aan een schuldsaneringstraject.
Beter zou zijn dat vooraf beter inzicht is in de mogelijke bestedingen van mensen. Dat mensen beter leren omgaan met geld zonder dat men direct een beschuldigend vingertje opsteekt. De meeste arme mensen nemen hun geld in contanten op. Ze beweren dat ze daarmee veel beter inzicht hebben in hun bestedingen. Ze kijken in hun portemonnee en zien een bedrag daarin en berekenen hoeveel dagen ze er nog van moeten leven. Daarmee lijk je inzicht te hebben, maar vraag je achteraf waaraan het geld is opgegaan, dan weet men het niet en dan is het antwoord: aan boodschappen.
Maar heb je wel beoordeeld of het goede aankopen waren? Had je het wel nodig, was er geen andere plek waar de spullen goedkoper aangeschaft konden worden, of kan ik mijn gedrag aanpassen, zodat de kosten voor bijvoorbeeld roken, drinken, benzine, stroom- en gas verbruiken structureel lager kunnen? Lastige vragen die door een groot deel van de in de problemen gekomen mensen niet kunnen worden beantwoord. Of ze hebben de kennis en vaardigheden niet of ze gaan juist hun heil zoeken in verslavingen als gokken, roken en drinken vanwege de stress.
Zowel in het primair als secundair onderwijs zou men veel meer aandacht moeten geven aan persoonlijke budgettering. Men moet kinderen echt leren met geld om te gaan. Ook om te leren sparen voor zaken bijvoorbeeld. Als ze dat eenmaal doorhebben kan dat zelfs tot veel grotere voldoening leiden en het leidt ook tot betere aankoopkeuzes. Ik had ooit een vriend die een grotere kick kreeg om geld niet uit te geven dan om te besteden. Een vrek hoeven we niet te worden, maar doelbewust omgaan met geld wordt wel hoe langer hoe belangrijker.
