‘Mijmeringen’: Openbaar vervoer gratis

Foto:

‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.

Openbaar vervoer gratis
Wat ga je doen als door een pandemie je commerciële dienstverlening minder populair is geworden omdat de mensen meer thuis werken. Dan pas je de roosters aan. En zo denken de aanbieders van het openbaar vervoer ook. De bussen en de treinen zitten niet vol, dus gaan we de dienstregeling aanpassen ofwel afslanken. In plaats van kleinere bussen in te zetten of treinen in te korten, gaan ze het aantal reizen verlagen. Door minder materieel in te zetten verlaag je tenslotte direct de belangrijkste kostenpost: personeel. Dat klinkt dus logisch, maar is dat in het geheel niet. De openbaar vervoerdiensten zouden de aanjagers moeten zijn om mensen uit de auto te krijgen. Als men de dienstregeling van het OV gaat versoberen zal dit het tegengestelde effect hebben. Dan komen bussen en treinen niet meer op tijd op bestemmingen aan en zal de forens zich genoodzaakt voelen om toch de auto weer te pakken, wil hij of zij nog iets aan de avond hebben.

Omdat het openbaar vervoer geprivatiseerd is, is aandeelhouderswaarde belangrijker dan de dienst die men uitvoert. Dat is het gevolg van het neo-liberale perverse systeem als je commerciële bedrijven verantwoordelijk maakt voor zaken die commodities zijn; zaken die er eigenlijk altijd gewoon moeten zijn. Aandeelhouders hebben echter niks aan een rendement over 10 of 20 jaar; die willen nu divident en ook nog koersstijgingen. Zo is het met de zorg, energieproducenten en dus ook met het OV.

De privatisering is ingevoerd om kosten te drukken, maar men is vergeten dat ook de aandeelhouder een cent wil verdienen en wel nu. Geen aandeelhouder zit te wachten op een resultaat over 10 of 20 jaar. Een groot geprivatiseerd bedrijf maakt bovendien hoge kosten om het resultaat te verantwoorden. De financiële wereld ligt tenslotte onder het vergrootglas van toezichthoudende instanties. Dat kost ook fors geld en moet dus ook gefinancierd worden.

Maar wat wil de burger nu eigenlijk?

Volgens mij – ik spreek namens mijzelf uiteraard- is het gratis maken van het openbaar vervoer de beste methode om het OV populair te krijgen. De frequentie van het vervoer moet afgestemd zijn op de vraag, maar mag niet mogen wegbezuinigd, omdat een lijn niet winstgevend is. Het woord winst moet uit de boeken. Treinen, bussen en metro’s zouden door een overheidsorgaan moeten worden geëxploiteerd en ook de netvoorzieningen moeten terug onder directe verantwoordelijkheid van de overheid. Je kunt nu ook niet kiezen als je met de trein gaat of deze van Arriva is of de NS: er rijdt er maar één, dus van concurrentie is nu ook al geen sprake.

De kosten van het openbaar vervoer zijn nu hoog. Als je niet met één of andere kortingsregeling reist betaal je voor een enkeltje waarbij nog geen 100 kilometer wordt afgelegd al gauw 20 euro per enkele reis. Prijzen van het openbaar vervoer zijn totaal niet transparant. Er zijn talloze manieren om maar niet het volle tarief te betalen: ouderenkortingen, dalurenkorting, abonnementskorting, meereiskorting, jongerenkorting, tickets via vakantieveilingen etc, etc. Een waar doolhof van regelingen, waarmee de arme reiziger wordt opgezadeld als deze toch wil reizen met de trein, maar het eigenlijk niet kan betalen. Je moet een zoekmachinekoning zijn om zo goedkoop mogelijk te kunnen reizen. En vooral de zwakkere mensen uit de samenleving hebben vaak niet deze vaardigheden.

Een aantal jaren geleden is er in Brabant een actie geweest, waarbij alle ritjes met de bus 1 euro kostten. Een dergelijke actie is nu ook in Duitsland aan de gang waarbij een dagkaart met de trein 9 euro bedraagt. Toen was het ineens aanmerkelijk drukker in de bus. Logisch, want dan wordt het prijsverschil met de auto ineens ontstellend veel groter in het voordeel van de bus. Nadeel is dat je daarmee ook wel fietsers de bus injaagt.

Het feit dat ieder onder andere voorwaarden dezelfde dienst afneemt, dwingt de organisatie, de NS bij treinen bijvoorbeeld, om ook te checken of het allemaal klopt. Dat kost een hoop menskracht en laten we daar nu een enorm tekort aan hebben. Overigens heb ik het idee dat de conducteurs inmiddels zo’n beetje zijn wegbezuinigd. Doordat je op het station al ingecheckt ben met je OV-pas en gevolgd wordt door talloze camera’s, is de kans dat iemand zonder te betalen in een trein gaat zitten al niet zo groot. De afgelopen weken ben ik acht keer met een trein mee geweest en ben geen enkele conducteur tegengekomen die mijn OV-pas wilde zien.

Toch weet ik zeker dat als het reizen met trein, metro en bus helemaal gratis is, we nog steeds met files te maken hebben. Mensen veranderen nu eenmaal niet zo snel hun gewoontes. Je wordt nu nog niet gestraft omdat je met de auto op pad gaat, maar als rekeningrijden en ontplofte brandstofprijzen je portemonnee echt gaan raken, dan zal men toch gaan twijfelen. Maar dan moet het OV wel goedkoper zijn.

Zelf ben ik nu gepensioneerd en heb wat meer tijd. Ik heb besloten mijn auto zo weinig mogelijk te gebruiken. Ik heb een nieuwe elektrische fiets gekocht, waarop ik met heel veel plezier rondrijd en ga zoveel mogelijk met het OV als ik wat verder moet. Maar ja de kosten van het OV zijn wel hoog.

Wil het kabinet werkelijk dat we het OV gaan gebruiken, zorg dan juist dat de auto te duur wordt en onaantrekkelijk om in te zetten en laat iedereen kosteloos vrij reizen met bus, trein en metro. We hadden toch ook nog stikstofreductiedoelen?

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen