‘Mijmeringen’ is een wekelijkse column van Dongenaar Rinus Krijnen.
Veilig?
Het woord veilig kom je de laatste tijd veel tegen. En dan gaat het meestal juist om het tegendeel: onveilig. De eerste betekenis in de nieuwe Van Dale van het woord ‘veilig’ is -rondom personen-: buiten gevaar, beschermd tegen personen of gevaren die iemand bedreigen. Er zijn nog wat betekenissen, maar deze vind ik de belangrijkste.
Het eerste onderdeel van de betekenis gaat over de omstandigheden waarin iemand zich bevindt en het tweede deel over de inbreuk door derden. Het laatste onderdeel is de meest interessante betekenis, want daar wordt veiligheid in verband gebracht met het gedrag van anderen. En blijkbaar is bedreigen dus de weegschaal: iemand mogelijk leed of geweld aan te doen in de ogen van een persoon.
Veiligheid kent vele aspecten. Zo is lichamelijke of geestelijke veiligheid één van de invalshoeken die erg dicht bij je staan en dus ook het meeste impact hebben op je. Maar het is een erg subjectief begrip. Er zijn situaties waar de ene persoon zich totaal op zijn gemak voelt en de andere een blokje om gaat. Sommige veiligheidsaspecten hebben ook te maken met de sekse. Vrouwen voelen zich vaker angstiger dan mannen, omdat ze fysiek meestal het onderspit zullen delven als ze bedreigd of aangevallen worden door een man. En we komen natuurlijk wat dit betreft uit een wereld waarbij de vrouw tot voor 70 jaar geleden niet meer was dan een roerend eigendomsgoed van de man. Feitelijk waren vrouwen juridisch gezien slaven van hun mannen. En deze cultuur zit er bij nog best veel mannen diep in, waardoor vrouwen zich vaak onzeker, ongelijk en onveilig voelen.
Is het eigenlijk wel terecht dat vooral vrouwen zich onveilig voelen? Gezien de lawine aan onthullingen van grensoverschrijding van de normen op het gebied van seks zou je dit zeker terecht kunnen noemen. Hoewel, het gaat meestal goed. Zelden hoor je dit signaal van mannen. Mannen zijn toch vaak jagers, maar in dit spel bepalen de prooien zelf of en hoe ze gevangen willen worden. Dat is voor beide partijen een ingewikkelde situatie. Mannen denken een beetje te flirten en sommige vrouwen zien het al als een aanranding als een man maar een hand op haar schouder legt. Waar ligt de grens? Simpel gezegd is men in het algemeen van mening dat de ‘prooi’ zelf aangeeft wat wel en niet kan. Dat verwacht vooral van vrouwen dat ze erg assertief moeten zijn in alle omstandigheden, wat niet altijd iedereen is of lukt. Vaak is de grens al gepasseerd voordat er een ‘nee’ volgt. En dan raakt de jager ook verward, want de eerste keer vond ze het toch goed?
Een andere manier om verleiding te stoppen is dat vrouwen zich onder vormeloze doeken verstoppen, al maakt dat de jager mogelijk alleen nog nieuwsgieriger. Bescherming van zichzelf is vaak het enige antwoord van vrouwen. Zeker omdat het referentiekader erg groot is met alle uitingen op sociale media, lijkt de persoonlijke integriteit hoe langer hoe meer bedreigd, waarmee het veiligheidsgevoel wordt verkleind. Het wordt er niet gemakkelijker op. En sinds de emancipatie van de vrouwen eindelijk op stoom komt, betekent het ook dat bepaald mannelijk gedrag, zoals dit in het verleden als ‘normaal’ werd gezien, nu niet meer kan. Zelfs het benoemen van je eigen gedragingen uit die zorgeloze tijd, krijg je nu recht in het gezicht terug, zoals Johan Derksen nu ervaart. Waar 30 jaar geleden nauwelijks iemand van opkeek, kan nu gewoon niet meer. Niet dat het toen goed te keuren gedrag was, maar de tijdsgeest was duidelijk anders. Inclusief en gelijkwaardig gedrag was destijds zeker niet vanzelfsprekend. Zeker als witte man waande je jezelf in het paradijs. Het besef dat jouw voorrechten vooral vrouwen achterstelden was er nauwelijks.
De transitie waarin we naar gelijkwaardigheid gaan is een moeilijk pad. Vele mannen zullen zich gemuilkorfd voelen en er zullen ook best veel stevige vrouwen zijn die dit allemaal maar onzin vinden. In hun beleving hoort het ook een beetje bij het spel. Maar als er slachtoffers vallen in een spel, is het de vraag of er dan nog sprake van is dat het erbij hoort. Veiligheid is dan ver te zoeken, zeker als het slachtoffer zich niet of nauwelijks kan verdedigen.
Rationeel gezien klopt deze nieuwe ontwikkeling, maar het is wel wennen. Met een beetje pech verandert er feitelijk niets en wordt het verboden om publiek ongewenst gedrag te uiten. Daar schieten we ook niets mee op. Een cultuurverandering kun je helaas niet opleggen. Mensen zullen vanuit hun eigen innerlijke overtuiging moeten gaan aanpassen. En dat kan nog best wel eens een tijdje duren.
