Op het terrein van de voormalige JAL- schoenenfabriek aan de St. Josephstraat komen 40 woningen.
Hazenberg B.V. gaat er een mix van woningtypes bouwen: als de plannen doorgaan komen er 18 grondgebonden woningen; in het voormalige fabrieksgebouw, dat de status van rijksmonument heeft, is plaats voor 12 appartementen en 6 studio’s en in het andere ‘beeldbepalende’ bedrijfspand op het terrein komen 4 appartementen.
Door: Bernadette Klerx
Door deze variatie aan woningen voor verschillende doelgroepen, zal er een ‘gemengd’ woonwijkje ontstaan, zo is de verwachting van de gemeente en de projectontwikkelaar. Om de plannen door te laten gaan, moet het bestemmingsplan gewijzigd worden van ‘bedrijven’ naar ’wonen’. En daarover neemt de gemeenteraad volgende week donderdag een standpunt in.
Unieke ligging met monumentale gebouwen
Het JAL-terrein wordt omgeven door het landschap van natuurgebied De Bergen. En deze unieke ligging wordt nadrukkelijk voortgezet in het nieuwe plan: het totale terrein krijgt een parkachtige structuur. De voormalige fabriek heeft de status van Rijksmonument en biedt ruimte aan 12 (ongelijkvloerse) appartementen en 6 studio’s. Op een deel van de tweede verdieping van het pand komt een nieuwe dakopbouw. Bij de verbouwing van fabriek naar appartementen worden de authentieke onderdelen van het rijksmonument zoveel mogelijk behouden en in ere hersteld. In het andere beeldbepalende bedrijfspand is ruimte voor 4 appartementen in de middeldure sector. De grondgebonden woningen worden rondom de twee bedrijfspanden gebouwd.
Lindeboom blijft behouden
In de aanloop naar dit plan heeft de projectontwikkelaar op verschillende momenten en manieren informatie uitgewisseld en is er overleg geweest met onwonenden. Dat heeft in een aantal gevallen geleid tot aanpassingen in het plan. Zo is bijvoorbeeld het aantal appartementen in het beeldbepalend gebouw teruggebracht van 6 naar 4. Ook blijft de Hollandse lindeboom behouden; de boom is al 70 jaren oud en staat in een uiterste hoek op het perceel.
JAL: Dongense geschiedenis van leer en schoenen
Het JAL–terrein kent een rijke geschiedenis. Vanuit een werk/woonhuis aan de Sint Josephstraat is in 1881 gestart met een schoenenfabriek (JAL) waar zeelaarzen, vetlederen werkschoenen en pantoffels werden gemaakt. In de jaren daarna is de schoenenfabriek naar achteren verlegd op een smal perceel en zijn enkele aangrenzende percelen aangekocht. Op deze gronden is in 1924 een ‘moderne’ nieuwe fabriek gebouwd. In 1931 vond een uitbreiding plaats door de overname van een bestaande schoenfabriek. Het fabriekspand is cultuurhistorisch van belang, omdat het een voorbeeld is van de kenmerkende ontwikkeling van een schoenfabriek: van handwerkbedrijf aan huis naar een gemechaniseerd productieproces in een fabriekspand.
Slotakkoord
De leder- en schoenindustrie was lange tijd een belangrijke economische sector in de Langstraat en dus ook in Dongen. De bedrijfstak floreerde. Maar dat veranderde in de laatste decennia van de vorige eeuw. Na ruim 100 jaar moest de JAL in 1984 gedwongen zijn deuren sluiten. De grote concurrentie uit het buitenland bracht de schoenindustrie en dus ook de JAL de nekslag toe.
Oude glorie
Het gebouw staat inmiddels al behoorlijke tijd leeg en wordt zo nu en dan verhuurd. Er is al jarenlang nauwelijks onderhoud gepleegd. De bouwkundige staat is dan ook niet rooskleurig en bovendien verkeert het hele terrein in vervallen staat. Maar daar zal dus binnen afzienbare tijd verandering in komen. Want Hazenberg B.V. wil met deze nieuwe ontwikkelingen het totale gebied weer in zijn oude glorie herstellen.
