De stichting Seniorenraad Dongen heeft dinsdag in een brief aan het Dongense college aandacht gevraagd voor de soms benarde situatie op financieel gebied bij veel Dongense senioren.
Voorzitter Leo Hamers weerlegt daarin onder meer het beeld dat men van ouderen heeft, bij discussies over pensioenen wordt vaak gezegd dat zij een goed inkomen hebben. “Sterker nog”, zegt Hamers, ”men zegt wel dat de pensioenuitkeringen (AOW + bedrijfspensioen) zodanig hoog zouden zijn dat die een belemmering kunnen vormen voor de pensioenopbouw van de jongeren. Dat is een opvatting die ook nog als eens wordt gebruikt als één van de argumenten om tot een ander pensioenstelsel te komen.”
Hamers twijfelt aan die opvatting. De SeniorenRaadDongen (SRD) heeft nader onderzoek verricht en daarbij onder meer gebruik gemaakt van gegevens van het CBS en relevante landelijke wettelijke regelingen. Daarnaast is gekeken naar kostenontwikkelingen op lokaal niveau voor zover die effect hebben op de financiële positie van ouderen. De seniorenraad is daarbij uitgegaan van een gemiddeld netto pensioeninkomen (AOW met aanvullend pensioen). Het CBS heeft dat becijferd op € 1.900,00 voor een alleenstaande oudere en € 2340,00 voor een gehuwde/samenwonende oudere.
“Het gemiddelde aanvullend netto pensioeninkomen is in beide gevallen berekend op € 700,00|” zegt Hamers. “Mensen denken dat een dergelijk netto inkomen voor ouderen eigenlijk nog niet zo slecht is. De seniorenraad zet daar twee kanttekeningen bij. Ten eerste baseert) nagenoeg iedereen zijn of haar uitgavenpatroon op het netto inkomen. Door koopkrachtdaling, waar vooral ouderen nu mee te maken hebben en nog zullen krijgen, is de grens van het gemiddeld netto inkomen snel bereikt. En ten tweede gaat het om een gemiddeld inkomen. Dat betekent dat veel ouderen met geen of een klein pensioentje daar dus – mogelijk aanzienlijk – onder zitten.”
Het is vooral deze categorie waar de SRD bijzondere aandacht voor vraagt. Volgens Hamers is de koopkracht in Nederland na de crisisjaren 2009 – 2014 goed hersteld. Gemiddeld genomen hebben Nederlanders in 2017 5% meer koopkracht dan in 2008. “Maar dat geldt duidelijk niet voor gepensioneerden. Die zitten gemiddeld genomen juist op 5% minder koopkracht dan in 2008. Door het uitblijven van pensioenindexatie is er tot 2020 sprake van een koopkrachtverlies van maar liefst 13%. Onderzoek wijst bovendien uit dat dit koopkrachtverlies verder oploopt naar 20%, omdat er tot 2026 ook niet geïndexeerd zal worden vanwege de transformatie naar een nieuw pensioenstelsel.”
Hamers vervolgt: “de kans is groot dat er ook in deze periode gekort zal worden op de aanvullende pensioenuitkeringen, omdat bijna alle pensioenfondsen te kampen hebben met een te lage dekkingsgraad. Daarom wordt in een aantal publicaties rekening gehouden met een koopkrachtverlies dat kan oplopen tot 30% in 2026. En net als iedereen krijgen ouderen te maken met diverse prijsstijgingen”. De heer Hamers somt in de brief aan het college een aantal te verwachten prijsstijgingen op bij een significante opwaartse algemene kostenontwikkeling. Hij wijst op de algemene verhoging van de huishuren. Vanuit het perspectief van een gepensioneerde zijn jaarlijkse huurverhogingen een forse kostenfactor.
Een ander belangrijke kostenpost vormen de premies voor de basis- en aanvullende ziektekostenverzekering en het eigen risicobedrag van € 385,00 per persoon. Ouderen moeten vaak een beroep doen op medische zorg en zullen dan dit bedrag jaarlijks volledig moeten betalen. Inmiddels is duidelijk geworden dat de verzekeringspremie gemiddeld met € 7,50 per maand zal stijgen. Voor een echtpaar is dat dus € 180,00 per jaar. Naast de nominale premie is er ook een inkomensafhankelijke premie van 5,4% die voor ouderen – in tegenstelling tot werkenden – niet gecompenseerd wordt.
De gemeente Dongen heeft in 2020 daarnaast, op grond van een wettelijk besluit, de korting voor de collectieve zorgverzekering verlaagd van 10% naar 5%. Daar bovenop heeft de gemeente de aanvulling vanuit de bijzondere bijstand voor de aanvullende verzekering voor mensen met een inkomen van max. 120% van het minimum afgeschaft. “Dat is een extra kostenpost van tussen de € 11,75 en € 15,00 per maand”” aldus Hamers.
Met het stijgen van de leeftijd wordt de kans groter dat men een beroep moet doen op de WLZ vanwege opname in een verpleeghuis of als men thuis aangewezen is op 24 uur per dag zorg in de nabijheid of permanent toezicht. Voor de zorg op basis van de WLZ wordt een eigen bijdrage in rekening gebracht, waarbij een onderscheid wordt gemaakt in een zogenaamde ‘lage’ eigen bijdrage van minimaal € 168,00 en maximaal € 881,60 per maand en een ‘hoge’ eigen bijdrage van maximaal € 2.419,40 per maand. ”Het zal duidelijk zijn dat de WLZ in de praktijk, naast de emotionele en fysieke belasting, ook een hoge financiële belasting betekent.“ zegt Hamers.
Tot 1 januari 2020 werden inwoners met een WMO-indicatie belast met een inkomensafhankelijke bijdrage. Sinds 1 januari 2020 is er sprake van een abonnementstarief van € 19,00 per maand. Dat was goed nieuws voor de WMO- gerechtigden omdat de inkomensafhankelijke bijdrage in de meeste gevallen aanzienlijk hoger uitviel. De heer Hamers vreest echter dat het rijk de aanzuigende werking van dit tarief niet gaat compenseren en zegt dat dat voor de gemeente een financieel risico is. Hamers is bezorgd : “Het is dus niet ondenkbaar dat, gelet op penibele financiële Dongense situatie, ook bezuinigingen moeten plaatsvinden in het sociaal domein”. Behalve de huren is dit jaar ook het tarief van de OZB ten opzichte van 2019 verhoogd met 5% + een inflatiecorrectie van 2,4%. Ook de afvalstoffenheffing is verhoogd. Daarentegen is de rioolheffing iets verlaagd. De Vereniging Eigen Huis heeft voor alle gemeenten onderzocht wat de wijzigingen van de OZB, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing betekent voor de lokale woonlastendruk. Voor de gemeente Dongen komt de woonlastenstijging in 2020 ten opzichte van het jaar daarvoor uit opt 9,6%.
De heer Hamers wijst in de brief aan het college ook op aanpassingen in andere gemeentelijke tarieven. “Het gaat hier om heffingen en leges voor bijvoorbeeld grafrechten, aanvragen paspoort, ID-kaart en rijbewijs, aanvraag gehandicaptenparkeertkaart, extra kosten noodzakelijk medisch onderzoek, bouwleges etc. In het algemeen kan gesteld worden dat alle bedrage in 2020 zijn verhoogd met het landelijk inflatiepercentage van 2,4%. En er zijn ook prijsstijgingen te verwachten in het economisch verkeer als gevolg van kostenverhogingen ” aldus Hamers. Hij noemt ook de mogelijke invloed van de coronarecessie en gemeentelijke begrotingseffecten, onder andere voor het sociaal domein, als gevolg van de slechte financiële positie van de gemeente.
De Dongense Seniorenraad trekt tenslotte in de brief een duidelijke conclusie :
De inkomensposities van ouderen kunnen zeer divers zijn. “Ouderen met een AOW en een goed aanvullend pensioen zullen best wel een stootje kunnen hebben. Maar voor de categorie ouderen die we in deze brief op het oog hebben, de ouderen met enkel een AOW of met een klein aanvullend pensioen, is er sprake van een zorgelijke situatie die ook steeds ernstiger wordt. In alle discussies over inkomenseffecten voor mensen met een uitkering, over armoedebestrijding en schuldhulpverlening, de negatieve effecten van de coronapandemie voor ondernemers en werknemers en de terechte zorgen daarover, komt de categorie ouderen nauwelijks tot niet voor. Maar het zal duidelijk zijn dat door de teruglopende inkomsten (nagenoeg gelijkblijvende AOW en een in waarde dalend aanvullend pensioen) en de doorgaande koopkrachtdaling, hun financiële positie steeds slechter wordt.” Hemrs besluit de brief met een oproep: “wij vinden het van groot belang dat ouderen meer invloed krijgen op de besluitvorming die leidt tot (lokale) kostenverhoging. In ieder geval vragen wij u om bij mogelijke lastenverzwaring bij de discussie in het kader van de gemeentelijke begroting 2021 – 2024 zoveel mogelijk rekening te houden met de financiële positie van ouderen “
Met dank aan: Piet Eelants/dongenhomespot
