De Tienerpartij herdenkt vandaag ook de jonge slachtoffers die gevallen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze roept in een brief burgemeester Starmans-Gelijns op om in navolging van vele andere plaatsen ook in Dongen een straat of plein naar Anne Frank te noemen. Opmerkelijker is wellicht dat de tieners ook een Duitse jongerengroep naamgever van een straat wil laten worden.
Dagboek wereldwijd gelezen
De initiatiefnemers zijn Dongense leerlingen van de Oosterhoutse school Curio effent. Woordvoerder Emma Schoenmakers (14): ‘Anne Frank spreekt al heel lang en wereldwijd tot de verbeelding. Haar dagboek maakt het voor ons jongeren makkelijker om ons in die tijd in te leven. Het blijft verschrikkelijk dat ze louter door haar joods zijn afgevoerd is naar een concentratiekamp waar ze in Bergen Belsen ook haar dood vond. Mensen uitsluiten vanwege geloof of hun anders-zijn mogen we nooit accepteren. Dongen heeft nog geen straatnaam of plein naar haar genoemd, na 75 jaar mag dat wel eens. Denk dat niemand het erg zal vinden in de Anne Frankstraat te wonen, toch?!’
Geweldloos verzet
De Tienerpartij vraagt echter ook aandacht voor twee Duitse jongeren die in ons land nog nauwelijks bekend zijn ‘maar onze aandacht verdienen. Het gaat om broer en zus Hans en Sophie Scholl die samen met andere studenten de geweldloze verzetsgroep De Witte Roos oprichtten. Emma: ‘Zij voerden geen aanslagen uit, saboteerden ook niets, maar verspreidden in het geheim pamfletten waarin ze kritiek uitten op Nazi-Duitsland. Om op dat moment in Duitsland in verzet te gaan, vereiste natuurlijk heldenmoed. Er waren maar heel weinig mensen die dat toen daar durfden.’ De Witte Roos veroordeelde hoe honderdduizenden joden afgevoerd werden, de inval in Polen en hoe tal van Duitse soldaten sneuvelden bij de Slag om Stalingrad. De pamfletten werden in thuishaven München en door een knap netwerk ook in steden als Hamburg en Berlijn verspreid.
Verhoren van Gestapo
Op 18 februari 1943 werden ze bij het bestrijden van hun zesde pamflet opgemerkt door de schoolconciërge die ze aangaf bij de Gestapo, de geheime politie van de Nazi’s. Emma: ‘Er volgden vijf lange dagen van verhoren en martelingen. Hans en Sophie namen alle verantwoordelijkheid op zich en weigerden namen te noemen van medestudenten die actief waren bij de Witte Roos.’ De verslagen van hun verhoren zijn later teruggevonden en ook verfilmd. Ze waren een van de weinigen die de verhoren van de Gestapo wisten te doorstaan. Er volgde een schijnproces onder leiding van de beruchte Nazi-rechter Roland Freisler die hen tot de dood met de guillotine veroordeelde. De beul Johan Reichhart – ooit groenteboer in Den Haag – voerde het vonnis uit en prees later de moed van beide jongeren.
RAF strooit 1,5 miljoen pamfletten uit
De laatste woorden van Hans Scholl (24) waren ‘Leve de Vrijheid!’ Sophie (21) nam afscheid met de woorden ‘Zo’n mooie, zonnige dag, en ik moet gaan. Maar wat maakt mijn dood nu uit als er duizenden mensen door in actie komen.’ Veel leden van De Witte Roos werden later toch nog opgepakt, hen wachtten eenzelfde lot. De Engelse RAF bemachtigde het laatste pamflet en strooide het in de herfst van ’43 in 1.5 miljoen exemplaren boven Duitsland uit. Het pacifistische verzet met woorden is door de jaren heen steeds meer tot de verbeelding gaan spreken in Duitsland. Emma: ‘Bij de volksverkiezing van de Grootste Duitser Aller Tijden (in 2003) eindigden Hans en Sophie Scholl op de vierde plaats.’ Daarmee gingen ze illustere landgenoten als Bismarck, Goethe, Beethoven, Kant, Einstein, Dietrich en Brandt vooraf. Ze zijn het symbool van de strijd voor vrijheid van meningsuiting.’
Eerbetoon
Een film over het leven van Sophie Scholl sleepte nog een Oscarnominatie binnen. In Nederland is het verhaal van De Witte Roos tot nu toe vrij onbekend gebleven. Emma Schoenmakers: ‘Daarom die naamgeving nu na 75 jaar. Met Anne Frank zijn we een beetje laat maar met De Witte Roos kunnen we de eerste van Nederland zijn.’ Emma wacht in spanning af hoe de burgemeester zal reageren. ‘Maar het belangrijkste is dat deze jongeren alsnog de aandacht en het eerbetoon krijgen dat ze verdienen.
De brief aan de burgemeester
4 mei 2020
Beste Burgemeester Mevrouw Starmans-GelijnsVandaag herdenken we ook na 75 jaar geleden de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Daartoe behoren ook veel jongeren die zich onderscheiden hebben. De meeste bekende tiener hier in Nederland, maar misschien wel over de wereld, was Anne Frank dankzij wier dagboek ook wij ons nu nog goed kunnen verplaatsen in de tijd van toen. Anne Frank werd alleen omdat de joods was afgevoerd naar concentratiekamp Bergen Belsen waar ze haar dood vond.
Maar er waren meer jongeren die het verdienen herdacht te worden, zelfs in Duitsland… Bij de verkiezing van Grootste Duitsers aller tijden in 2003 eindigden broer en zus Hans en Sophie Scholl op de 4e plaats. Boven Goethe, Beethoven, Bismarck, Brandt en Einstein. Toch werden Hans en Sophie niet ouder dan 24 en 21 jaar.Er is moed nodig om tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet te gaan. Er is oneindig meer moed nodig om dit in Nazi-Duitsland onder de ogen van Hitler te doen. Hans en Sophie studeerden aan de universiteit van München en werden daar lid van de christelijke verzetsgroep Die Weisse Rose, De Witte Roos. Ze verspreidden in het geheim pamfletten in de grotere Duitse steden, veroordeelden hoe de Nazi’s honderdduizenden Polen en joden de dood in jaagden en riepen op tot geweldloos verzet tegen Hitler. Daarin waren zij een dappere, kleine minderheid in een land dat steeds fanatieker Adolf Hitler vereerde. Ze pleegden geen aanslagen, saboteerden niets, hun enige wapen was de pen.
Ook toen de Gestapo jacht maakte op deze beweging zetten ze hun werk voort. Hans was al eens gestraft omdat hij homoseksueel zou zijn. Op 18 februari 1943 (kort na de eerste nederlaag van de Duitsers bij Stalingrad) werden Hans en Sophie betrapt, verraden en overgeleverd aan de Gestapo door de conciërge van de school. Er volgden vijf dagen van verhoor en martelingen waarin ze alle schuld op zich nemen maar geen van de andere leden van de Witte Roos verraden. Vooral dat – het verhoor van de Gestapo doorstaan – wordt nog altijd als een heldendaad gezien.
De beruchte Nazirechter Roland Freisler veroordeelt hen in een schijnproces tot dood met de guillotine. De beul Johan Reichhart – ooit groenteboer in Den Haag – voert het vonnis uit. De laatste woorden van Hans zijn ‘Leve de vrijheid.’ Die van Sophie Scholl: “Zo’n mooie, zonnige dag, en ik moet gaan. Maar wat maakt mijn dood nu uit als er duizenden mensen door in actie komen.” Het laatste pamflet werd in de herfst van ’43 door Engelse RAF-vliegtuigen in een oplage van 1.5 miljoen boven Duitsland uitgestrooid.
Nederland herdenkt 75 jaar na de oorlog. Wat zou het mooi zijn als Oosterhout en Dongen in navolging van andere gemeenten juist nu een plein of straat zou noemen naar Anne Frank. Én daarnaast zou besluiten om als eerste Nederlandse gemeente een nieuwe straat, laan of plein de naam De Witte Roos gaat geven, om zo de moed en vrijheidsstrijd van Hans en Sophie Scholl en de andere jongeren van deze verzetsgroep te herdenken en te eren.
Met vriendelijke groet,
Namens de Tienerpartij
Emma Schoenmakers Indy Huisman
