Aanstaande zondag 26 augustus begint het nieuwe seizoen 2018 – 2019 voor VV Dongen tegen degradant TEC uit Tiel. De seizoen opening in Tiel begint om 14.30 uur. Maar voordat het spektakel gaat beginnen is het eerst tijd om de man die het komende jaar leiding gaat geven aan de Kanaries, nader te introduceren. In een lang en boeiend interview maakt u kennis met Ruud Kaiser die in mei een verbintenis sloot met VV Dongen.
door: Frank van Heteren
Ruim een week geleden was ik op bezoek bij Ruud Kaiser met wie ik een hele middag heb zitten praten over zijn leven als voetballer, als jeugdtrainer en als hoofdcoach. Het gesprek zou genoeg stof opleveren om er zelfs een boek van te maken. Ik volg hem door zijn carrière, zijn uitdagingen en zijn teleurstellingen. Doorlopend vroeg ik me die middag af hoe een trainer met zijn statuur bij VV Dongen terecht is gekomen. Na vier uur praten en bij het uitwerken van het transscript werd me duidelijk dat Ruud Kaiser soms slachtoffer werd van de omstandigheden, maar ook zelf een aandeel had in het verloop van zijn trainersloopbaan. Zonder oordeel kan ik me een beeld vormen over een gepassioneerd voetbaldier, die de woorden Normen en Waarden hoog in het vaandel heeft staan. Oprechtheid en eerlijkheid zijn grootheden die in de voetballerij vaak met voeten getreden worden. Vooral oneerlijkheid is een doorn in het oog van Ruud Kaiser. Bij het aanpakken van oneerlijkheden liep Kaiser te vaak tegen een muur van politiek aan en waar zijn carrière tot zijn 47e jaar in de lift zat ging het daarna ineens een stuk moeilijker.
Ruud Kaiser is in 1960 geboren in Amsterdam en heeft als jongetje nooit echt op een vaste plek gewoond. “Het langste was volgens mij in Ridderkerk van mijn 6e tot mijn 11e jaar en toen gingen we voor de zoveelste keer verhuizen.” Voetballen kon Ruud als de beste, maar al snel kreeg hij in de gaten dat volwassen mensen kunnen liegen. Een voorval op zijn 10e jaar is hij nooit vergeten en legde waarschijnlijk de kiem voor zijn verdere ontwikkeling.
“Ik zat in het derde pupillen team en als we kampioen zouden worden zou ik naar het eerste pupillenteam mogen. We worden kampioen en ik heb zo’n 60 goals gemaakt en zonder mij zouden ze geen kampioen zijn geworden. Ik was gewoon een supertalent. Iedereen ging over naar Pupillen 1 en ik moest naar Pupillen 2. Ze gingen ineens op leeftijd indelen en ik was een jaar jonger. Ik was al gescout door Excelsior, maar ik wilde daar niet naartoe en zei tegen mijn vader dat ik bij mijn vrienden wilde blijven. Toen kwam dus het blaadje waarop stond in welk elftal ik zou gaan spelen en zag dat ik niet bij Pupillen 1 was ingedeeld. Ik naar mijn kamer gerend. Huilen! Ik zei tegen mijn vader dat ik naar Excelsior wilde. Zo zat ik er toen al in.”
De hele middag komen dit soort voorbeelden terug. Als een soort rode draad. Ruud is zich daarvan bewust en zegt ook vaak dat het ‘zwart-wit’- denken niet altijd even handig is geweest. Andersom gebruikte hij zijn teleurstellingen tot het creëren van iets positiefs. “Ja, ik zette dat om in iets positiefs. Onder andere door mijn manier van werken met jeugdspelers.” Ruud vertelt uitgebreid over het begin van zijn trainersloopbaan. Als profvoetballer trainde hij in zijn vrije tijd de B-junioren van TOP Oss. Normen en waarden stonden voorop. “En hield men zich niet daaraan, ook al was het mijn beste speler, dan stond hij er dus niet in.” Ter illustratie schetst hij een voorval met een speler die een scheidsrechter uitschold: “Die haalde ik er direct af. En dan ga je met tien man verder. En wat daarvan de sportieve consequenties zijn interesseert me geen reet.”
Duidelijkheid, eerlijkheid, normen en waarden! De woorden blijven maar in mijn hoofd gonzen. Ik vraag me af hoe hij dat heeft omgezet naar het profvoetbal dus ik vraag hem wat zijn visie is als trainer en vanuit welk principe hij zijn spelers benadert. In tegenstelling tot van Gaal’s Totale Mens principe benadert Kaiser de spelers op hun persoonlijkheidsprofiel. Hij heeft MBTI gestudeerd om zodoende inzicht te krijgen in het karakterprofiel van mensen en met name dan bij die van zijn spelers. “Bij mij zit het zo in elkaar dat ik ieder mens respecteer zoals die is” Hij vervolgt: “Ik ben in 2004 dit gaan studeren, want ik merkte dat ik de extraverte personen goed bereikte maar de introverte niet en ik dacht echt dat ik alles goed deed.” De studie leverde hem nieuwe inzichten op waarmee hij zijn team beter in balans kon krijgen. “ Ik merkte dat het met de groep steeds beter ging klikken. En of het daarmee te maken heeft weet ik niet, maar we wonnen met Oranje O-17 een zilveren medaille op het EK en een bronzen medaille op het WK.”
Nogmaals benadrukt hij de gelijkheid tussen spelers ondanks hun verschillen. “Ik ga uit van het principe dat iedereen is zoals die is. Dat moeten we met zijn allen ook zo willen en respecteren. Jij mag anders zijn dan ik. Iets waar voetballers moeite mee hebben. Als voorbeeld: De spelers die verschrikkelijk taakbewust zijn hebben een probleem met de intuïtieve voetballers, want die spelen niet in hun taak. En in je team heb je een mix van beiden nodig. En als je van elkaar begrijpt waarom hij zo is en waarom hij altijd op het laatste moment iets doet of op het laatste moment komt en waarom jij altijd maar keurig in die structuur loopt, dan kan je zonder de jongens daarmee te vermoeien de juiste handvatten geven om ze beter te kunnen laten functioneren.” Om af te sluiten met: “Maar in de discipline zijn we allemaal gelijk. Of je nu mijn slechtste speler of mijn beste speler bent. Daar ga ik niet in sjoemelen, niet in manipuleren. Als jij in de fout gaat ga je in de fout en krijg je dezelfde straf als Pietje of Jantje.”
We filosoferen nog even verder over het MBTI – principe, waarin Ruud me met passie vertelt dat juist door elkaars verschillen te herkennen en te respecteren een heel andere dynamiek op het voetbalveld ontstaat. Het gaat hem om ‘bewustwording’ van ieders kwaliteiten en onvolkomenheden, zodat ze elkaar met een glimlach kunnen begrijpen en kunnen zeggen: “Hé wat grappig ik ben heel anders!”
Ruud vertelt kleurrijk en ik zit geboeid te luisteren naar een man die zijn sporen in de voetballerij ruim heeft verdiend. Nadat hij op 3 februari 2015 bij FC Den Bosch werd ontslagen volgde de grote stilte op de aanbiedingen markt.
Ruud denkt dat dit is gekomen omdat hij naar eigen zeggen een fout heeft gemaakt bij de contractbesprekingen met FC Den Bosch. Hij kreeg te horen dat er een hoofdtrainer werd gezocht en die baan zou voor hem een grote droom doen laten uitkomen. “Niet mijn hele leven, maar toen ik trainer werd heb ik vaak gedacht ‘Als ik ooit Den Bosch als hoofdcoach naar de Eredivisie terug kan brengen, whoooo dat zou toch gaaf zijn.” Ruud wilde zo graag dat hij zonder overleg met zijn zaakwaarnemer een contract tekende. “Ja die zat een week in Rusland en FC Den Bosch had nog drie andere gegadigden en er moest snel beslist worden. Ik durfde geen week te wachten en regelde mijn eigen contract.”
Dat werd Ruud niet in dank afgenomen. De zaakwaarnemer in kwestie was woest. “-Ja maar dat kan je niet maken- was de reactie van hem. En nu weet ik dat hij pislink is op mij. Die wil niets meer met mij te maken hebben. En als ik hem bel neemt hij niet meer op. Dus dan weet ik dat ik bij een bepaalde topclub (naam bij redactie bekend) in de jeugd nooit meer aan de bak kom, want hij is daar de huismakelaar. En zo zit de wereld dus in elkaar. Ik kom daar nooit meer binnen. En misschien bij andere clubs ook niet”
Tot zijn 47e ging alles crescendo voor Ruud. Pas na zijn ontslag bij Chelsea merkte hij dat alles wat stroever ging dan voorheen. “Als voetballer moest ik alleen maar goed voetballen en wilden ze me hebben. Ik denk: Nou als ik als trainer bij Den Bosch goed presteer willen ze me behouden. Nou dus niet ! En dat is anders. En dat politieke spel…..kijk ik heb ook fouten gemaakt, ik weet ook wel hoe de wereld in elkaar steekt, maar ik ben dan soms wel te ….uhhh… rechtlijnig.”
Na Chelsea volgden Dynamo Dresden, FC Magdeburg, Lierse SK en toen Den Bosch. Zijn eerlijkheid en wellicht rechtlijnigheid zorgden voor nul aanbiedingen, ondanks dat hij met FC Den Bosch op eigen kracht (1 miljoen budget) de 4e plaats bereikte en pas in de halve finale van de Play-ffs door Excelsior werd uitgeschakeld. “Net niet gelukt!” zegt hij met een grote glimlach.
Ook TOP Oss sloeg hem over, terwijl hij een bijzonder lange tijd met de club verbonden was. “Geen draagvlak werd er gezegd.” Ruud snapte er helemaal niets meer van: “TOP Oss notabene, waar ik 13 ½ jaar heb gewerkt in de jeugd toen ik bij Den Bosch voetbalde (5 jaar B-Jeugd, 2 jaar A-jeugd en 6 ½ assistent trainer in het betaalde voetbal) Weliswaar allemaal in de jaren 80-90, weet ik, lang geleden. Maar daarna heb ik mezelf natuurlijk ontwikkeld. Ben nog beter geworden. Toen was ik een beginner. En ik heb me ontwikkeld en ik woon al vanaf ’84 in Oss. Twee keer zochten ze een trainer en er wordt gewoon gezegd: ‘Er is voor jou geen draagvlak’ Dat is nog het ergste!”
Bij mij vormt zich een beeld van een man die heus wel in de spiegel kan kijken, maar de pech heeft dat zijn karakter niet past in profvoetballerij. Ik kan het niet laten en er volgt een tweegesprek:
Ben je dan toch te lief voor het voetbal? (Verbaasd) Waarom, waarom ben ik dan te lief? Nou ja, ik weet niet, ergens wordt het niet gewaardeerd Nou ja misschien ben ik wel te zwart-wit en vinden bestuursleden me gevaarlijk omdat ik toch mijn eigen ding doe! Dat is toch nodig als trainer? Ja dat lijkt me ook, maar dat mag wel als je van Gaal heet of een andere grote naam. Maar die naam heb ik niet en moet je dus luisteren naar wat ze zeggen!! Mag ik even reflecteren: Is politiek een lastig spel voor jou? Nou dat kun je wel zeggen ja!
Hij vertelt dat een psycholoog bij de KNVB hem al had gewaarschuwd. “Een psycholoog bij de KNVB zei na een paar testen met wat blokken met puntjes erop tegen me: ‘Als jij als coach met jouw spelers werkt dat gaat wel fantastisch, denk ik, maar als hoofdcoach betaald voetbal moet je wel vier / vijf verschillende petten dragen. De pet met sponsoren, de pet met bestuursleden. Daar ga je problemen mee krijgen.’ Ahhh en ik zei: ‘En dat zie je allemaal aan die vierkantjes die op een bepaalde manier neer worden gezet? ‘ Ik zeg; ‘Hou toch op man!’ Maar uiteindelijk had hij toch wel een punt dat wel klopt ja….” Ik moet erom lachen en Ruud schatert mee.
Ruud blijft aan het woord en ik kan er amper tussen komen. Hij wil op een af andere manier zijn verhaal vertellen en dat vind ik alleen maar mooi. Het levert immens veel stof op en in mijn achterhoofd weet ik dat ik dat niet allemaal kan gebruiken. Het zou ook geen recht doen aan de openheid die Ruud tentoonspreidt. Ik wil met hem praten over zijn transfer naar VVV Dongen en zijn buiging als het gaat over het sportieve niveau.
“Derde Divisie is wel een niveau, en ik wilde natuurlijk wel hoger. Maar goed het is zo als het is en als er in Nederland verder niets komt en ook niets uit het buitenland wat me aanspreekt, dan is Derde Divisie wel het niveau wat ik nog wel redelijk acceptabel vind. Het moet ook niet veel lager worden, vind ik.” Veel later in het gesprek merkt Ruud het volgende op wat aangeeft dat er niet mis is met zijn flexibiliteit. “Enerzijds vind ik dat ik op een te laag niveau werk, maar anderzijds kan ik mezelf wel aanpassen. Want ik weet dat ik niet bij een profclub zit. Dus ik vind dat ik me als trainer moet aanpassen aan hen en zij niet aan mij.”
Ik wijs hem erop dat er op dit moment veel trainers uit het gilde thuis op de bank zitten. “Er zitten hele grote namen thuis. Maar goed , daar wil ik me nog geeneens mee vergelijken.” En dan zegt hij heel eerlijk: “Ik vind ook dat ik op een te laag niveau werk, dat vind ik echt en ga daar geen doekjes om winden. Maar ja goed de situatie is zo. Gert Kruys (ex FC Utrecht) zit nu bij DOVO en zit op hetzelfde niveau te werken en heeft een zelfde soort carrière als ik achter de rug, misschien wel minder buitenland. Dat weet ik niet.”
Zijn vak is voetbalcoach en Ruud wil best veel maar niet ten koste van alles. Een aanbieding uit Egypte laat hij schieten omdat hij niet twee jaar op een hotelkamer wil zitten en gescheiden wil zijn van zijn vrouw. “En dan krijg je best veel geld ALS ze betalen, ALS ! Nou en dan kies ik voor het sociale. Ik zei tegen die Egyptenaar dat ik voor mijn vrouw koos en niet voor het geld.” En zo kwam Ruud in de 3e Divisie waar hij eerder met veel plezier aan de slag is gegaan bij JVC Cuijk. Ondanks de geruchten dat Kaiser zou zijn vertrokken om financiële redenen benadrukt hij dat dit helemaal niet het geval was. Uit zijn verhaal blijkt dat ze bij JVC hem op een supereerlijke manier hebben aangegeven dat ze een groot financieel probleem hadden en dat ze bang waren dat ze zijn salaris in augustus niet meer konden betalen: “En dat wilden zij me niet aandoen. JVC heeft gewoon een eerlijk verhaal aan mij verteld in januari. Ze hebben me altijd alles ook uitgelegd: hoe het er financieel voorstond. Dat ze met de handen in hun haar zaten daarmee en dat ze een oplossing moesten zoeken daarvoor natuurlijk, maar dat ze dat mij niet aan wilden doen. En dat vond ik zo écht eerlijk. Alle afspraken etc. zijn ze allemaal nagekomen. Dus ik heb een heel warm gevoel naar de mensen van JVC toe. Ik ben dus zonder problemen, zonder rancune weggegaan. Het was een teleurstelling dat we met de groep niet door konden gaan, want ik had gedacht als die groep bij elkaar blijft en ik kan nog met deze groep doorbouwen dan was dat ook een uitdaging geweest, maar goed de stekker werd er in januari uitgetrokken.”
En toen kwam VV Dongen. Was dat een geschenk?
“Ja dat kan je wel zeggen, want als ik niets had was ik waarschijnlijk wel naar Egypte gegaan, ondanks alle nadelen” Dat gebeurde niet, want David Vecht tipte Ruud en zei hem dat hij maar eens moest gaan praten met VV Dongen. Op een eerder moment van de middag vertelde Ruud me dat JVC Cuijk eigen jongens wilden terughalen en daarbij gebruikten ze VV Dongen als voorbeeld. Dus qua intentie en ambitie hoeft Ruud zich niet aan te passen. Hij vertelt dat de onderhandelingen erg soepel verliepen en dat hij een erg goed gevoel had.
“Ja en dat hoop ik bij Dongen weer. Dat we met veel plezier heel veel leuke momenten mogen meemaken. Wetende dat de resultaten die Ron (Timmers) neergezet heeft met die groep dat die bijna niet te evenaren zijn! Dat is gewoon bijna niet te doen.” Hij geeft aan dat er bij VV Dongen een prachtige periode wordt afgesloten en dat alles weer vanaf punt nul moet worden benaderd. “Als je nu de voorbereiding kijkt dan zijn we nog heel ver weg van waar ik wil zijn met de groep. Op dit moment zou ik zeggen, we zijn er nog niet klaar voor maar dat gaat wel komen, dat moeten de mensen zich realiseren. Als we de top 9 halen dan mogen we blij zijn. Top 9! Want wat er de laatste jaren is gepresteerd is uniek! Dat is echt bijna niet te evenaren. En toch ga ik het proberen! En dat is de uitdaging!”
“Dat kan op twee verschillende manieren. Dat kan zijn in de algemene rangschikking wat een hell of a job wordt, gezien de ploegen die er met geld zitten. TEC, OFC of UNA en zo nog wel een paar. Daar kunnen we financieel niet tegenop dus heb je bij die ploegen veel meer kans dat ze spelers met meer kwaliteit binnenhalen. Dat kunnen wij niet. Maar dan hebben we natuurlijk het collectief. Ten tweede kan je incidentiele successen boeken als het balletje goed valt. Met plezier met elkaar ergens naartoe leven en daar de resultaten uithalen. En hoe de resultaten eruit gaan zien is niets van te zeggen.”
“Na zoveel jaar, vijf jaar, krijg je het moment dat je moet doorselecteren en dat er mensen afhaken en dat het iets anders wordt. Dus de mensen moeten zich heel goed realiseren dat wat er de afgelopen jaren is gebeurd dat ze daar heel erg van moeten genieten, dat is geweest. Maar nu zitten we in een andere fase en eigenlijk beginnen we weer een beetje op het nulpunt. Niet helemaal, want er zijn nog een aantal jongens over.”
Over zijn gesprek met de technische staf zegt Ruud het volgende: “We hebben een heel goed voetbalgesprek gehad en ik overleg graag met de mensen om me heen. Ik vind juist dat mensen best wel met me mee mogen praten, maar ze moeten niet eisen dat ik dingen doe die zij willen. Weet je wat het is? Ik ben niet een trainer die denkt dat hij het alleen heeft uitgevonden. Ik check heel veel bij mijn assistent trainers (Larry van Ommen en Freddy Kruys red.) om te weten wat zij ervan vinden. Ook aan Ton (Jansens) die volgens mij verstand van voetbal heeft na zoveel jaren lang de technische zaken gedaan te hebben. Hans (Kuijsters red.) heeft veel verstand van voetbal. Dus ik ga automatisch, want zo ben ik, die mensen erbij betrekken. Dus als zij ergens een opmerking over hebben vind ik dat helemaal niet erg. Het gaat wel over de manier waarop ze het vertellen. Maar dat is altijd overal zo. Dus daar heb ik geen moeite mee. Maar waar ik wel moeite mee heb en daar hebben we het over gehad, is als iemand tegen me zegt ‘Stel die gast op!!’ Maar dat gaan ze bij Dongen ook niet doen …(glimlach) Kijk, die mensen werken zich de pleuris voor Dongen en het zou toch absurd zijn als ze niets zouden mogen zeggen.”
Welke speelwijze mogen de supporters verwachten?
“De opdracht die ik heb gekregen is dat we leuk voetbal spelen en dat het publiek zich vermaakt. IK speel het liefste ook 4-3-3 of als de tegenstander in een ruit speelt 3-4-3. Dus ik speel het liefste met drie spitsen en met drie middenvelders. Ja en dan is het een kwestie: speel je met de punt naar voren of goede nummer 10 hebt. En die hebben we niet dus zal het waarschijnlijk met de punt naar achteren zijn.”
Na vier uur praten over van alles en nog wat neem ik na twee bakken koffie, vier sigaretten en een bak aan informatie afscheid van deze bijzondere man. Ruud Kaiser staat garant voor eerlijkheid, discipline en laat normen en waarden prevaleren. Na het meer dan boeiende gesprek kan ik niets anders dan uitzien naar een nieuw seizoen. Als supporter weliswaar, maar ik zal Ruud zeker nog een keer spreken. Zijn verhalen zijn werkelijk een boek. Gelukkig heeft hij al een aantal van zijn anekdotes opgetekend.
Zijn boek Normen Waarden & Medailles is binnenkort te verkrijgen achter de bar van de kantine. Bij elk gekocht exemplaar doneert Ruud Kaiser € 2.- aan de jeugdopleiding van VV Dongen.
