‘Op reis’ is het thema van Open Monumentendag dit jaar. Een thema dat we heel letterlijk kunnen nemen: heemkundekring De Heerlyckheit Dongen heeft een middagvullende puzzelfietstocht uitgezet langs het turf- en hooiverleden van Dongen, Vaart, ’s Gravenmoer en Oosteind. U bent zaterdag 13 september van harte welkom!
In deze reis door de tijd is voor de Dongense Vaart een hoofdrol weggelegd. Deze werd uitgerekend dit jaar 450 jaar geleden gegraven. Die vaart is ook nu nog de ruggengraat van het gelijknamig dorp, al is de functie voor een groot deel verloren gegaan. Schuiten vol turf werden over de vaart vervoerd om als brandstof verkocht te worden in Brabantse en Hollandse steden. Toen de turf was verdwenen bleef een gemeenschap van boeren over. Die bouwden als hart van hun dorp de Hubertuskerk, rijksmonument en startpunt van de fietsroute op zaterdag 13 september.
Glas-in-lood in de kerk
Open Monumentendag krijgt via de fietstocht (circa 20 km) inhoud. Op de route zijn interessante stopplaatsen en sprekers die u meenemen naar het verleden. In de St. Hubertuskerk wordt u verrast door een prachtig gemetseld gewelf, glasramen van Jan Willemen en voor de gelegenheid een tentoonstelling over het turfverleden. Kenner van de lokale turfgeschiedenis Han Verschure geeft hier uitleg. Op zondag 14 september (tussen 11.00 en 17.00 uur) presenteert de heemkundekring dezelfde activiteiten in de kerk in het kader van 450 jaar Klein-Dongen-Vaart.
Hooitransport
Eenmaal op reis, op de fiets, ziet u tijdens Open Monumentendag de overblijfselen van het turfverleden in het landschap, zoals de havens van Dongen en ’s Gravenmoer en de volgelopen moerputten. Zo ervaart u ook het verhaal van het hooitransport waarin de havens een hoofdrol spelen. Menig Dongenaar sjouwde wat af om van zijn graslanden onder Raamsdonk en in de Biesbosch per geubel en kar het hooi naar zijn erf te brengen.Een schipper-herbergier bij de haven van Groenendijk kan het u haarfijn vertellen.
De Groenendijkse Haven
Antieke turfkar en turfschuit
Het verleden komt u ook letterlijk tegemoet of het rijdt voorbij in de vorm van een antieke turfkar in De Beljaart en een hooiwagen getrokken door paarden…of een oldtimer die ons doet terugdenken aan autopionier Entrop. En in de Dongense Vaart drijft zelfs een turfschuit!
Markante personen
Tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft Dongen duizenden Belgische vluchtelingen opgevangen. Ter herinnering hieraan figureert honderd jaar na dato een reiziger in Dongen. Hij kan u zomaar aanklampen. Over een doel om erop uit te trekken, op missie te gaan, kunnen de Witte Paters u meer vertellen. Voorwerpen uit Afrika illustreren hun verhaal op het plein voor het voormalig noviciaat van de Broeders van Dongen. Voor wie de finish haalt en de vragen van de puzzeltocht onderweg beantwoordt, wacht er een verrassing terug in de Hubertuskerk.
Praktische informatie
Op zaterdag 13 september kunt u de puzzelfietstocht tussen 12.00 en 18.00 uur fietsen.
Start- en eindpunt is de St. Hubertuskerk, Vaart 108 in Dongen-Vaart. U kunt ook delen van de route fietsen.
De route is gratis verkrijgbaar in de kerk en op de bezoekpunten onderweg:
– Voormalig noviciaat van de Broeders van Dongen (tegenwoordig Witte Paters),Modestusstraat 20 Dongen;
– Groenendijk in Oosteind (zijstraat van de provinciale weg in Oosteind);
– Gedempte haven ’s Gravenmoer (Julianastraat).
