‘Spaanders’ is een column waarin Dongenaar Henk Spaan zijn visie geeft op actuele Dongense zaken, de lokale politieke processen en al wat verder afkomt op de bewoners van de gemeente Dongen. Prikkelend en altijd op zoek naar het hoe en waarom van zaken. Henk Spaan (67) heeft 40 jaar overheidservaring, waarvan gedurende meer dan 27 jaar als gemeentesecretaris. Op dit moment houdt hij zich vooral bezig met managementadvisering en coaching.
De integriteit van wethouders
Het aantal wethouders in Nederland dat in 2014 om welke reden dan ook “gevallen” is, ligt lager dan in 2013. Opvallend is echter wel dat het meer dan in de jaren ervoor vooral ging om integriteitsvraagstukken. Het meest in het oog springend waren daarbij belangenverstrengeling en persoonlijke verrijking.
Dit betekent ook dat het aantal wethouders dat gevallen is vanwege puur politieke of bestuurlijke redenen, aanzienlijk is gedaald. Het ging dan om zaken als budgetoverschrijdingen, falend projecttoezicht en verstoorde coalitieverhoudingen. (bron: www.binnenlandsbestuur.nl).
Kennelijk is de politiek-bestuurlijke stabiliteit van colleges groter geworden. In veel gemeenten is er een brede coalitie, waarin men elkaar nodig heeft. In zo’n situatie kan de val van een wethouder, makkelijk leiden tot een val van het hele college, met alle gevolgen van dien. Denk dan aan zaken als nieuwe onderhandelingen, een bijgesteld collegeprogramma en in elk geval meestal geen betere onderlinge verhoudingen.
Zoals zo vaak zitten er aan een stabiel college, zoals ik hierboven beschreef, voordelen en nadelen. Een voordeel is dat er in continuïteit bestuurd kan worden. Daar staat tegenover, dat het afgesproken collegeprogramma bijna heilig is. Dit laatste heeft tot gevolg dat eerder afgesproken zaken, koste wat het kost, moeten worden afgerond, zelfs al zijn er goede argumenten om dit te heroverwegen. Dan kan makkelijk krampachtig gedrag ontstaan om de boel bij elkaar te houden. Dat komt de kwaliteit van besturen niet perse ten goede.
De beste situatie is dat er onderling stevige discussies kunnen plaatsvinden en men op basis van goede argumenten tot goede beslissingen komt, zelfs als die afwijken van hetgeen in het collegeprogramma oorspronkelijk is afgesproken.
Op zich mogen we niet ontevreden zijn als we in Dongen naar de val van wethouders kijken. Dat is in Dongen (gelukkig maar) beslist geen veel voorkomend fenomeen. Als je bijzondere omstandigheden als ziekte van een wethouder buiten beschouwing laat, weet ik eigenlijk maar twee voorbeelden. Het ene is het terugtreden van René Roovers, die zijn hele fractie in de gemeenteraad kwijtraakte en het min of meer gedwongen terugtreden van Joop Veldhoven. De laatste kreeg vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 een motie van wantrouwen voorgeschoteld.
Bij die motie van wantrouwen heeft een van de coalitiepartijen de doorslaggevende rol gespeeld. Ik keur dit handelen nog steeds af en blijf vinden dat Joop Veldhoven niet weggestuurd had mogen worden. In het aangegeven geval, had het college vanuit een oogpunt van collegiaal besturen, daar gezamenlijk consequenties aan moeten verbinden.
Aan de andere kant maken dit soort zaken, hoe spijtig ook, onlosmakelijk onderdeel uit van het politieke bedrijf. Terecht of ten onrechte, maar als wethouder moet je er nou eenmaal rekening mee houden dat je aan de kant kunt worden gezet.
Bij dit alles is het wel een prettige gedachte dat er in Dongen nooit sprake is geweest van vraagtekens bij de integriteit van bestuurders. Ik heb die vraagtekens ook zeer zeker niet bij onze huidige wethouders. Ik ben het, met redenen omkleed, op een aantal punten oneens met het handelen en de besluitvorming van het college. Ik twijfel echter geen seconde aan hun integriteit. Ondanks kritiek mag dat ook wel eens gezegd worden.
Ik vertrouw er volledig op dit ook zo blijft. Ik hoop daarnaast wel dat het college, juist vanuit integer besturen, bereid is om bij belangrijke besluiten, alle argumenten, ook nieuwe, te wegen en in de besluitvorming een goede plaats te geven. Het gaat er immers niet om dat het collegeprogramma koste wat het kost wordt gehaald. Het gaat erom dat er voor Dongen structureel goede besluiten worden genomen. Besluiten waarmee Dongen de toekomst in kan en alle middelen, zowel organisatorisch als financieel op de beste wijze worden ingezet. Dat moet kunnen!!
